Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ

Ὁ βίος τῆς Ἁγίας Ἄννης.

«Οὐχ ὥσπερ Εὔα σὺ τίκτεις ἐν λύπαις
χαρὰν γὰρ ἔνδον Ἄννα κοιλίας φέρεις»

7 Ἁγία Θεοπρομήτωρ Ἄννα ἀνήκει στά ἱερά πρόσωπα τά ὁποῖα κλήθηκαν νά ὑπηρετήσουν τήνsf-ioachim-si-ana1 θεία βουλή τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων μέ τήν σάρκωση τοῦ Θεοῦ Λόγου. Θυγατέρα τοῦ Ματθᾶν ἀπό τήν φυλή Λευὶ καί τῆς Μαρίας. Εἶχε δυό ἀδελφές, τήν Μαρία, μητέρα τῆς Σαλώμης καί τήν Σοβή, μητέρα τῆς Ἐλισάβετ, ἡ ὁποία γέννησε τόν Πρόδρομο. Ἡ Ἄννα ἦλθε σέ γάμο μέ τόν Ἰωακείμ, ὁ ὁποῖος καταγόταν ἀπό τήν φυλή τοῦ Ἰούδα. Εὐσεβεῖς καί οἱ δυό μέ φόβο Θεοῦ. Προσέχουν στήν ζωή τους καί ρυθμίζουν τίς πράξεις τους σύμφωνα μέ τό θεῖο νόμο. Ζοῦν μέ ταπείνωση στήν ἀφάνεια. Ἡ ἀρετή ὅμως ὅσο κι ἄν σκεπασθεῖ ἀπό τήν μετριοφροσύνη γίνεται φανερή, ὅπως φανερό γίνεται καί τό ἀόρατο ἄρωμα τοῦ λουλουδιοῦ.


Ἡ παράδοση μᾶς πληροφορεῖ γιά τήν κατοικία τους, ὅτι ἦταν ἐκεῖ κοντά στήν κολυμβήθρα τῆς Βηθεσδᾶ στά Ἱεροσόλυμα. Ἔτσι ἡ Ἄννα εἶχε κοντά της γιά νά ἱκανοποιεῖ τήν δίψα τῆς ψυχῆς της μέ τήν λατρεία τοῦ Θεοῦ τόν Ναό τῶν Ἱεροσολύμων, τόν ὁποῖο, ἄλλοι, γιά νά τόν ἀπολαύσουν ἔπρεπε νά ἔρθουν μέ κοπιαστικό ταξείδι ἀπό μακρυά. Ἀλλά τό ζεῦγος Ἰωακεὶμ καί Ἄννα δέν εἶχαν παιδιά καί τά δῶρα τῶν ἄτεκνων δέν γίνονταν  δεκτά στόν Ναό.
Μήν φέροντας, τήν ντροπή αὐτή τῆς ἀτεκνίας ἡ ἁγία Ἄννα πολιόρκησε μαζί μέ τόν Ἰωακεὶμ τόν θρόνο τῆς θείας δωρεᾶς. Πολιορκία μέ  προσευχή  ἐπίμονη, θερμή ἐπί χρόνια, μιά ὁλόκληρη ζωή προσευχή, δικαίων ἀνθρώπων. Ὁ οὐρανός ὅμως σιωπᾶ. Ποιός γνωρίζει γιατί; «Τίς γάρ ἔγνω νοῦν Κυρίου;» Ποιός εἶναι σέ  θέση νά γνωρίζει τά ἀνεξερεύνητα κρίματα τοῦ Θεοῦ; Ἡ Ἄννα κάνει τάμα «Τό γεννησόμενον δοτόν σοι προσάξωμεν». Ἄν μέ ἀξιώσεις νά γίνω μητέρα, τό παιδί πού θά μοῦ δώσεις θά τό προσφέρουμε ἐγώ καί ὁ Ἰωακεὶμ ἀφιέρωμα σέ σένα Θεέ μου. Ὁ οὐρανός ἐξακολουθεῖ νά μήν δίνει ἀπάντηση. Ἡ Θεία βουλή ἔχει τό σχέδιό της. Οἱ δίκαιοι ὅμως δοκιμάζονται. Δέν ἀπελπίζονται, οὔτε γογγύζουν. Κι ὅταν φθάνουν στήν ἡλικία τοῦ γήρατος καί μαραίνεται ἡ ἐλπίδα καί τότε παραμένουν δοῦλοι τοῦ Θεοῦ μέ ὑποταγή στό θέλημά του.
Ἡ πανσοφία τοῦ Θεοῦ, δοκιμάζοντας τήν ὑπομονή τῶν δικαίων, ἑτοιμάζει ἔργο θαυμαστό. Προετοιμάζει τόν πατέρα καί τήν μητέρα τῆς μητέρας τοῦ Θεοῦ. Ἀφήνει τόν Ἰωακεὶμ καί τήν Ἄννα νά δοκιμασθοῦν «ὡς χρυσός ἐν χωνευτηρίῳ» γιά νά ἀναδειχθοῦν «εὔχρηστα σκεύη ἐλέους», μέ τά ὁποῖα σκεύη, ὡς ὄργανα θά ἀπεργασθεῖ ὁ Θεός τήν σωτηρία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Ὁ Θεός δέν εἶναι προσωπολήπτης. Τό ζεῦγος Ἰωακεὶμ καί Ἄννα ἐξελέγη ὡς καλή ρίζα πού θά δώσει τό θαυμαστό βλαστό τῆς παρθενίας, ὄχι γιά  ἄλλον λόγο, ἀλλά χάρις στήν ὑπεροχή τῆς ἀρετῆς καί τῆς εὐσέβειάς τους καί γίνονται μέ θαυμαστό τρόπο σέ προκεχωρημένη ἡλικία γονεῖς. «Ἔδει γάρ τήν τοῦ Θεοῦ ἄφραστον καί συγκαταβατικήν σάρκωσιν προειδοποιη-θῆναι τοῖς θαύμασιν».
Ἔπρεπε, γράφει ὁ ἱερεύς Δαμασκηνός, ἡ συγκατάβαση τοῦ Θεοῦ νά γίνει ἄνθρωπος νά ξεκινήσει μέ τό θαῦμα. Ἡ στείρα καί γερόντισσα Ἄννα γίνεται μητέρα. Καί ποίου τέκνου μητέρα! Ἔδωσαν ὁ Ἰωακεὶμ καί ἡ Ἄννα, ὡς ὁ πλέον καλλίκαρπος βλαστός τοῦ ἀνθρωπίνου δένδρου, τόν ὡραιότερο καρπό, τοῦ ὁποίου ἡ χάρις καί ἡ εὐωδιά ἔφερε τόν οὐρανό στήν γῆ. «Ὦ μακάριον ζεῦγος Ἰωακεὶμ καί Ἄννα ὄντως πανάχραντον, ἀναφωνεῖ ὁ ἱερός πάλιν Δαμασκηνός, ἐκ τοῦ καρποῦ τῆς κοιλίας, ὑμῶν ἐπεγνώσθητε… καί εὐαρέστως καί ἀξίως τῆς ἐξ ὑμῶν τεχθείσης ἐπολιτεύσασθε». Καί συνεχίζει: «Ἐνώπιόν σας, ὦ μακαρία συζυγία εἶναι ὑπόχρεος ὅλη ἡ δημιουργία διότι διά μέσου σας προσέφερεν εἰς τόν Δημιουργόν δῶρον ἀνεκτίμητον, μητέρα σεμνήν, ἀξίαν ἐκείνου πού τήν ἔκτισε. Ἔχετε τά πρωτεῖα ἀνάμεσα στούς φίλους τοῦ Θεοῦ, ὡς πρόγονοι τοῦ βασιλέως τῶν βασιλέων, ὡς μυστικόν θησαυροφυλάκιον τῆς μακαρίας Τριάδος».
Ὅταν ἦλθε ὁ προσδιορισμένος καιρός, ὁ Ἰωακεὶμ καί ἡ Ἄννα φέρουν «τό δεκτόν δῶρον τους» στόν Ναό τοῦ Κυρίου. Τηροῦν τήν ἐντολή «ἀποδώσεις τῶ Κυρίῳ τάς εὐχάς σου» καί ἐκπληρώνουν τό τάμα προσφέροντας τήν τριετῆ θυγατέρα τους ἀφιέρωμα στόν Θεό.
Ἡ παράδοση πληροφορεῖ ὅτι ἡ θεοπρομήτωρ Ἄννα πέθανε σέ  ἡλικία 69 ἐτῶν καί ὁ Ἰωακεὶμ 80. Ἡ Θεοτόκος ἦταν 11 ἐτῶν ὅταν ἔμεινε ὀρφανή καί ἀπό τούς δυό γονεῖς της. Βρισκόταν ἀκόμη στόν Ναό τῶν Ἱεροσολύμων.
Στόν ἑορταστικό κύκλο τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας ἡ ἁγία Ἄννα ἔχει μία ἰδιαίτερη τιμητική θέση. Τρεῖς φορές τόν χρόνο ἑορτάζεται ἡ μνήμη της:
α) Στίς 9 Σεπτεμβρίου, μαζί μέ τόν θεοπροπάτορα Ἰωακείμ, τήν ἑπομένη τῶν γενεθλίων τῆς Θεοτόκου, γιά νά τιμηθοῦν οἱ γεννήτορες τῆς Ὑπεραγίας Μητρός τοῦ Κυρίου, β) Στίς 9 Δεκεμβρίου ἑορτάζεται «ἡ ἧπαρ᾿ ἐλπίδα σύλληψις», τῆς Ἁγίας Ἄννης, καί
 γ) Στίς 25 Ἰουλίου ἑορτάζεται ἡ ὁσία κοίμησή της.
Ἀξίζει  σημειώσουμε ὅτι στό Ἅγιο Ὄρος, τό περιβόλι, ὅπως λέγεται, τῆς Παναγίας ἔχει καί ἡ ἁγία Ἄννα μία ξεχωριστή θέση τιμῆς. Στό ὄνομά της τιμᾶται ἡ μεγαλύτερη καί ἀρχαιότερη ἐκεῖ Σκήτη. Ἀριθμεῖ 50 περίπου ἀσκητικές καλύβες, τό δέ Κυριακό, πού εἶναι μεγαλοπρεπέστατος Ναός πυκνά ἁγιογραφημένος εἶναι ἀφιερωμένος στήν Γιαγιά, ὅπως χαϊδευτικά ἀποκαλοῦν οἱ ἁγιορεῖτες τήν ἁγία Ἄννα. Στό Κυριακὸ τῆς Σκήτης φυλάσσεται ἀνεκτίμητος θησαυρός τό ἀριστερό πόδι τῆς θεοπρομήτορος, ἐνῶ  στήν ἱερά Μονή Κουτλουμουσίου φυλάσσεται ὁλόκληρη ἡ κνήμη τοῦ δεξιοῦ ποδιοῦ.
Ὁ πιστός τοῦ Κυρίου λαός πιστεύει ὅτι μεγάλη εἶναι ἡ δύναμη τῶν προσευχῶν τῆς βρεφοκρατούσης τήν μητέρα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἁγίας Ἄννης καί γι' αὐτό  καταφεύγει στήν μεσιτεία της καί στίς προσευχές τῆς.

Ἐμβαθύνοντας στό νόημα τῆς ἑορτῆς.

19ό πρῶτο πού τονίζει ἡ ἀκολουθία τῆς ἑορτῆς, εἶναι τό γεγονός ὅτι ἡ σύλληψη καί ἡ γέννηση ἑνός παιδιοῦ δέν εἶναι θέμα μόνον τῶν γονιῶν του. Πολλά ζευγάρια, καί μάλιστα χωρίς νά ἔχουν ἰδιαίτερο ἰατρικό πρόβλημα, ἀδυνατοῦν νά τεκνοποιήσουν, μέ ἀποτέλεσμα νά θλίβονται, νά ἀγχώνονται, νά προσπαθοῦν νά ἐξεύρουν διάφορες λύσεις πρός ὑπέρβασή του. Γιά τήν πίστη τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ σύλληψη καί ἡ γέννηση εἶναι θέμα συνεργασίας τοῦ ζεύγους καί τῆς ἴδιας τῆς ἐνέργειας τοῦ Θεοῦ. «Ὁ Θεός διανοίγει τήν μήτραν τῆς γυναικός» μᾶς διδάσκει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, πού σημαίνει ὅτι ὁ ἄνθρωπος ὡς ζεῦγος προσφέρει τόν ἑαυτό του καί ὁ Θεός ἐνεργοποιεῖ καί μεταποιεῖ τήν προσφορά αὐτή, ὥστε νά ὑπάρξει ἡ καρποφορία. Δέν ἔχει σημασία ἄν ἔχει ἐπίγνωση αὐτῆς τῆς πραγματικότητας τίς περισσότερες φορές ὁ ἄνθρωπος. Ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ λειτουργεῖ, ἔστω καί κατά τρόπο ἀνεπίγνωστο ἀπό πολλούς, ὅπως ἀντιστοίχως συμβαίνει καί μέ τήν ἴδια τήν ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ κάθε ὄντος ἐπί γῆς, πού ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ τά φέρνει σέ φῶς καί τά διακρατεῖ, εἴτε ὑπάρχει ἡ πίστη σ' Αὐτόν εἴτε ὄχι. «Ὁ γάρ Θεός ἐστίν ὁ διδούς πᾶσι ζωήν καί πνοήν καί τά πάντα», κατά τόν λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου στούς Ἀθηναίους, στόν Ἄρειο Πάγο.
Ἡ ἀτεκνία, λοιπόν, ἑνός ζεύγους ἐξαρτᾶται καί ἀπό τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, πού σημαίνει λειτουργεῖ ἐν προκειμένω κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο τοῦ Ἴδιου, τό ὁποῖο συνήθως τό ζεῦγος ἀδυνατεῖ νά τό κατανοήσει παρά μόνον μετά ἀπό μικρό ἤ μεγάλο χρονικό διάστημα. Ἡ ἐπίγνωση ὅμως τῆς συνεργείας αὐτῆς, Θεοῦ καί ἀνθρώπου, γιά ἕνα τόσο μεγάλο ἔργο: τόν ἐρχομό στόν κόσμο ἑνός παιδιοῦ, μπορεῖ νά ἐνεργοποιήσει τήν προσευχή τοῦ ἀνθρώπου, τήν ἐκζήτηση ἀπό τόν Θεό τῆς χάρης του, ὥστε νά «μεταβάλει» ἀκόμη καί αὐτό τό σχέδιό του. Καί πράγματι, ὄχι λίγες φορές, ὁ Θεός μεταστρέφεται, ὑπακούοντας στό αἴτημα τῶν ἀνθρώπων, καί δίνει τήν χάρη τῆς καρποφορίας στήν γυναίκα καί τήν ὑπέρβαση ἑπομένως τῆς ἀτεκνίας της.
Τόν προβληματισμό αὐτό τόν βλέπουμε, ὅπως εἴπαμε, ἔντονα καί στήν συγκεκριμένη ἑορτή τῆς συλλήψεως τῆς ἁγίας Ἄννης. Ἄτεκνο τό ἅγιο ζεῦγος τοῦ Ἰωακείμ καί τῆς Ἄννης, δέν χάνει ὅμως τήν ἐλπίδα του στόν Θεό. Καί μάλιστα σέ ἐποχή γιά τούς Ἰουδαίους, πού ἡ ἀτεκνία θεωρεῖτο μέγα ὄνειδος, ντροπή, ἀφοῦ ἀποδείκνυε ὅτι τό συγκεκριμένο ζεῦγος δέν μποροῦσε νά θεωρηθεῖ μέσον ἐρχομοῦ τοῦ Μεσσία στόν κόσμο. Καί γι' αὐτό ἀποδύεται σέ προσευχή. Ἡ δραματική ἔνταση τῶν ὕμνων ἐν προκειμένω φτάνει στό ἀπώγειό της: «Ἀδωναΐ Σαβαώθ, τὸ τῆς ἀπαιδίας οἶδας ὄνειδος∙ αὐτὸς τὴν ὀδύνην μου, τῆς καρδίας διάλυσον, καὶ τοὺς τῆς μήτρας, καταρράκτας διάνοιξον, καὶ τὴν ἄκαρπον, καρποφόρον ἀνάδειξον». (Κύριε τῶν Δυνάμεων, γνωρίζεις τήν ντροπή τῆς ἀπαιδίας. Σύ, λοιπόν, διάλυσε τήν ὀδύνη τῆς καρδιᾶς μου καί διάνοιξε τούς καταρράκτες τῆς μήτρας καί ἀνάδειξέ με, ἐμένα πού εἶμαι ἄκαρπη, καρποφόρο). Καί ἡ προσευχή της εἰσακούεται. Ὁ Θεός ἐπιβλέπει ἐπί τό ἅγιο ζεῦγος. «Πάλαι προσευχομένη πιστῶς, Ἄννα ἡ σώφρων καί Θεῷ ἱκετεύουσα, Ἀγγέλου φωνῆς ἀκούει, προσβεβαιοῦντος αὐτή, τήν τῶν αἰτουμένων θείαν ἔκβασιν». (Παλαιά καθώς προσευχόταν μέ πίστη ἡ Ἄννα ἡ σώφρων καί ἱκέτευε τόν Θεό, ἀκούει φωνή Ἀγγέλου, πού τήν βεβαίωνε ὅτι ὁ Θεός θά πραγματοποιήσει τίς προσευχές της). «Ὑπήκουσε τῆς Ἄννης Θεός τούς στεναγμούς καί προσέσχε Κύριος δεήσει τῇ αὐτῆς». (Ὑπάκουσε ὁ Θεός τούς στεναγμούς τῆς Ἄννας καί πρόσεξε ὁ Κύριος τήν δέησή της).
Τό γεγονός τῆς ἐπέμβασης τοῦ Θεοῦ, πού τήν στείρωση τήν κάνει καρπογονία, τό προσλαμβάνει ὁ ὑμνογράφος γιά νά τό διευρύνει καί ἐπί πνευματικοῦ ἐπιπέδου: πέρα ἀπό τό ὅτι κάνει ἀναδρομή στό παρελθόν γιά νά δείξει ἀντίστοιχες καταστάσεις τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης «Σὺ ὁ τῇ Σάρρᾳ δοὺς ποτὲ ἐν γήρᾳ βαθυτάτῳ…υἱὸν τὸν μέγαν Ἰσαὰκ∙ σὺ ὁ διανοίξας τὴν στειρεύουσαν νηδὺν τῆς Ἄννης, Παντοδύναμε, μητρὸς Σαμουὴλ τοῦ προφήτου σου» (Σύ, παντοδύναμε, πού ἔδωσες κάποτε σέ βαθύτατο γῆρας στήν Σάρρα υἱό, τόν μέγα Ἰσαάκ, σύ πού διάνοιξες τήν στείρα κοιλιά τῆς Ἄννας, τῆς μητέρας τοῦ προφήτου σου Σαμουήλ) – θεωρεῖ ὅτι ὁ Θεός, ὅπως παλιά, ὅπως τώρα μέ τήν Ἄννα, κατεξοχήν ὅμως μετά τόν ἐρχομό του στόν κόσμο, μπορεῖ τήν ἄνυδρη καί χωρίς χάρη ἀνθρώπινη φύση νά τήν μεταβάλει καί νά τῆς δώσει τήν δροσιά πού πρέπει, ὥστε νά καρποφορήσει. «Ἡ τοῦ κόσμου σήμερον χαρά, λόγῳ προκηρύττεται, καὶ μητρικὰς ὀδύνας εἰς εὐφρόσυνον χαρμονὴν μεθίστησι, καὶ πολύτεκνον τὴν τῆς φύσεως στείρωσιν ἔσεσθαι μηνύει, ἔργοις τοῖς τῆς χάριτος πληθύνουσαν». (Ἡ χαρά τοῦ κόσμου σήμερα προκηρύσσεται μέ λόγο καί ἀλλάζει τίς μητρικές ὀδύνες σέ χαρά εὐφροσύνης, καί φανερώνει ὅτι ἡ στείρωση τῆς φύσης θά γίνει καρποφόρα, πού πληθαίνει μέ τά ἔργα τῆς χάρης). Κι αὐτό σημαίνει ὅτι ἐμεῖς πού ζοῦμε πιά μετά Χριστόν, σέ ὁποιαδήποτε κατάσταση ξηρασίας καί ἄν βρισκόμαστε, πνευματική ἤ ἠθική, ἄν στραφοῦμε μέ πίστη στόν Θεό, θά δοῦμε τήν θαυματουργική ἐπέμβασή του. Ὁ Θεός θά διανοίξει τίς πόρτες τῆς καρδιᾶς μας, ὥστε νά πλημμυρίσουμε ἀπό τήν παρουσία τῆς χάρης του. Ἀρκεῖ νά ὑπομένουμε καί νά ἐπιμένουμε.
Κι εἶναι περιττό βεβαίως καί νά σημειώσουμε ὅτι ἡ σύλληψη τῆς ἁγίας Ἄννης ἀποτελεῖ ἑορτή τῆς Ἐκκλησίας μας ὄχι πρωτίστως γιά νά δείξει τό ἀποτέλεσμα τῆς ὑπομονῆς καί τῆς ἐπιμονῆς στήν δέηση τοῦ Θεοῦ, ἀλλά διότι μέ τήν σύλληψή της αὐτή μπαίνουν οἱ βάσεις γιά τήν γέννηση Ἐκείνης, ἡ ὁποία σάν νέος οὐρανός θά ἔφερνε στόν κόσμο τόν ἥλιο Χριστό, τόν Σωτήρα τοῦ κόσμου. Μέ τήν προοπτική τοῦ ἐρχομοῦ τοῦ Κυρίου φωτίζεται καί αὐτή ἡ ἑορτή, συνεπῶς εἶναι μία ἀκόμη ἀφορμή δοξολογίας τοῦ ἁγίου ὀνόματός του. «Ὁ νέος οὐρανός, ἐν κοιλίᾳ τῆς Ἄννης τεκταίνεται Θεοῦ παντουργοῦ ἐπινεύσει∙ ἐξ οὐ καὶ ἐπέλαμψεν ὁ ἀνέσπερος ἥλιος, κόσμον ἅπαντα φωταγωγῶν ταῖς ἀκτίσι τῆς Θεότητος» (Ὁ νέος οὐρανός, δηλαδή ἡ Παναγία, μέ τήν θέληση τοῦ παντουργοῦ Θεοῦ φτιάχνεται στήν κοιλιά τῆς Ἄννας. Ἀπό αὐτόν τόν οὐρανό ἔλαμψε δυνατά καί ὁ ἀνέσπερος ἥλιος, δηλαδή ὁ Χριστός, πού δίνει φῶς σέ ὅλον τόν κόσμο μέ τίς ἀκτίνες τῆς θεότητας).

                                     

Εκτύπωση