3ος ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΟΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ( Πρός τούς ἐξομολογουμένους.)

«Ἥμαρτον εἰς σὲ Σωτήρ, ὡς ὁ ἄσωτος υἱός, δέξαι με πάτερ μετανοοῦντα, καὶ ἐλέησόν με ὁ Θεός».

 σωματική ὑγεία εἶναι ἕνα ἀπό τά ἀνεκτίμητης ἀξίας δῶρα τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο. Ἀκόμα καί στήν περίπτωση πού ὁ ἄνθρωπος χάσει τήν ὑγεία του, ὁ Θεός προνόησε γιά τήν ἀποκατάστασή της, χαρίζοντας στήν ἀνθρωπότητα τά ἐπιτεύγματα τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης καί τά διάφορα ἰατρικά φάρμακα.Τό ἴδιο ἀκριβῶς συμβαίνει καί στήν περίπτωση τῆς ψυχῆς.
Ὁ ἄνθρωπος ἀναγεννήθηκε πνευματικά μέ τό μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος καί ἔγινε ψυχικά ὑγιής. Ἐπειδή ὅμως ὁ Θεός γνώριζε ὅτι θά ἀρρωσταίναμε καί ψυχικά, γι᾽ αὐτό ἡ ἀγάπη του προνόησε ἕνα δεύτερο ἰατρικό καί θεραπευτικό λουτρό, πού ἀποκαθιστᾶ τήν ψυχική ὑγεία. Αὐτό εἶναι τό μυστήριο τῆς ἐξομολόγησης.

Ἡ ἐξομολόγηση πράγματι εἶναι ἕνα λουτρό, μέσα στό ὁποῖο ὅσες ψυχές λούζονται βγαίνουν ξαλαφρωμένες ἀπό τό βάρος τῆς ἁμαρτίας. Εἶναι ἕνα λουτρό κοπιαστικώτερο καί δυσκολώτερο ἀπό τό πρῶτο μας βάπτισμα, ἀλλά ἀναγκαῖο γιά τήν σωτηρία μας.
Συγχρόνως ἡ ἐξομολόγηση εἶναι ἕνα δραστικώτατο ἰατρικό γιατί καταστρέφει τό φαρμάκι τῆς ἁμαρτίας, ἐξαφανίζει κάθε πνευματική ἀσθένεια καί ἐπαναφέρει τήν ψυχή στήν ἀρχική της ὑγιή κατάσταση.
Εἶναι δέ τόσο δραστικό πνευματικό φάρμακο, ὥστε μέ θαυμαστό τρόπο μεταβάλλει στήν στιγμή τόν ἁμαρτωλό σέ Ἄγγελο, τόν κατάδικο σέ ἐλεύθερο. Κάνει τόν σαρκικό ἄνθρωπο πνευματικό. Μεταβάλλει τόν δοῦλο τοῦ διαβόλου σέ παιδί τοῦ Θεοῦ. Τόν καταδικασμένο γιά τήν κόλαση σέ πολίτη τῆς  βασιλείας τοῦ Θεοῦ.
Δυστυχῶς ὅμως γιατί τό καθαρτικό αὐτό λουτρό, ἡ ψυχοφελέστατη ἐξομολόγηση, στήν ἐποχή μας εἶναι ἕνα μυστήριο παρεξηγημένο καί περιφρονεμένο. Οἱ περισσότεροι δέν ἐξομολογοῦνται καθόλου, μερικοί πολύ σπάνια, ἄλλοι ἐξομολογοῦνται μεν, ἀλλά ὄχι ὅπως πρέπει. Ὑπάρχουν καί ἐκεῖνοι πού ἐξομολογοῦνται ἀπό συνήθεια, γιά τό καλό.
Στήν σημερινή μας ὁμιλία δέν θά προσπαθήσουμε νά φέρουμε ἐπιχειρήματα, ὥστε νά πείσουμε ὅσους δέν ἐξομολογοῦνται νά ἐξομολογηθοῦν, ἀλλά θά προσπαθήσουμε, σέ ὅσους ἐξομολογοῦνται νά τούς δώσουμε κάποιες πρακτικές συμβουλές, ὥστε νά γνωρίζουν μερικά πνευματικά μυστικά, γιά νά μάθουμε νά ἐξομολογούμαστε, πρῶτα ἐγώ καί μετά ἐσεῖς, ὅπως ἀκριβῶς τό θέλει ὁ Κύριός μας, μιά καί βρισκόμαστε ἀκόμη στήν ἀρχή τῆς ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς.
Βασική καί ἀπαραίτητη προϋπόθεση γι᾽ αὐτόν πού προετοιμάζεται νά κοινωνήσει εἶναι ἡ ΜΕΤΑΝΟΙΑ, δηλαδή ἡ ἀπόφαση νά ἐγκαταλείψει τόν διάβολο καί νά ἐπιστρέψει στήν ἀγκαλιά τοῦ Θεοῦ. Βέβαια ἡ ἐπιστροφή αὐτή ἀπαιτεῖ πόνο καί ἄσκηση, δηλαδή συντριβή τῆς καρδιᾶς. Ὁ πόνος αὐτός δέν πρέπει νά περιορίζεται μόνο σέ ἀναστεναγμούς καί δάκρυα, ἀλλά νά αἰσθάνεται μίσος γιά τήν ἁμαρτία καί νά ἔχει πάρει ὁριστική ἀπόφαση, ὥστε νά μήν τήν ξαναεπαναλάβει.
Γεγονός εἶναι, ὅτι ὅσο διαρκεῖ ὁ πόνος καί ἡ συντριβή τῆς καρδιᾶς, ὑπάρχει καί μετάνοια, ὅταν δέν ὑπάρχει συντριβή καί πόνος ἐξαφανί-ζεται καί ἡ μετάνοια.
Ὁ πόνος καί ἡ θλίψη τῆς καρδιᾶς, στόν μετανοοῦντα, δέν πρέπει νά προκαλοῦνται, ἐπειδή μέ τίς ἁμαρτίες του λύπησε τόν Θεό, ἀλλά κυρίως γιατί ἐξ αἰτίας τῶν ἁμαρτιῶν του στερήθηκε τήν χάρη τοῦ Θεοῦ.
Ὅταν κάποιος ἐντοπίσει τήν ἀσθένειά του προσπαθεῖ νά πληροφορηθεῖ ἀπό γνωστούς καί φίλους, ποιός εἶναι ὁ καταλληλότερος γιατρός γιά νά τόν ἐπισκεφτεῖ καί νά βρεῖ τήν θεραπεία του. Ἔτσι ἀκριβῶς πρέπει νά γίνεται καί γιά τά πνευματικά. Ἡ ἐξομολόγηση πρέπει νά γίνεται στούς ἐμπειρότερους πνευματικούς.
Στό σημεῖο αὐτό προκειμένου νά ἀποφευχθεῖ κάθε παρεξήγηση ὀφείλω νά σᾶς τονίσω ὅτι, ἡ ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν δίνεται καί ἀπό τόν πιό ἁμαρτωλό Ἱερέα, ἐφ᾽ ὅσον ὑπάρχει τό ἐπιτραχήλι καί ἔχει φυσικά τήν ἐντολή τοῦ Ἐπισκόπου.
Ἡ ἐμπειρία καί ἡ πνευματικότητα τοῦ ἐξομολόγου φαίνονται ἀπό τό πῶς θά ἀντιμετωπίσει τόν ἐξομολογούμενο καί στήν συνέχεια πῶς θά κατανοήσει τά ἁμαρτήματά του. Ἔχει χρέος καί καθῆκον ὁ κάθε πνευματικός νά ἀγωνίζεται νά γίνεται ἐμπειρότερος καί καταλληλότερος.
Ἀφοῦ ἐπιλέξουμε τόν κατάλληλο πνευματικό, προτοῦ τόν ἐπισκεφτοῦμε ὀφείλουμε νά κάνουμε πνευματική περισυλλογή καί ψυχική ἔρευνα.
Νά καθίσουμε σέ κάποιο ἥσυχο μέρος, νά σκύψουμε τό κεφάλι μας καί νά ἐρευνήσουμε τήν συνείδησή μας. Νά σημειώσουμε, ἄν δέ μποροῦμε νά τίς συγκρατήσουμε μέ τό νοῦ μας, σέ ἕνα χαρτί, τό ὁποῖο μετά τήν ἐξομολόγηση θά τό καταστρέψουμε, τίς ἁμαρτίες πού κάναμε μέ ἔργα, λόγια καί μέ σκέψεις.Νά σκεφτοῦμε τούς ἀνθρώπους μέ τούς ὁποίους ἁμαρτήσαμε, καί τούς τόπους ὅπου διαπράχτηκε ἡ ἁμαρτία.
Καλόν εἶναι ὅταν προγραμματίσουμε νά ἐξομολογηθοῦμε, νά μήν περιμένουμε νά πᾶμε στόν πνευματικό μία ἤ δύο ἡμέρες προτοῦ νά κοινωνήσουμε, ἀλλά πολύ ἐνωρίτερα. Τουλάχιστον στήν ἀρχή κάθε νηστείας, ὥστε νά ὑπάρχει ἄνεση καί χρόνος ἀρκετός. Βέβαια ὑπάρχουν καί οἱ ἔκτακτες περιπτώσεις πού ἔχουμε ἄμεση ἀνάγκη ἀπό τήν ἐπίσκεψή μας στόν ἐξομολόγο.
Ὅσες ἀπό τίς ἁμαρτίες μᾶς τίς ξεχάσαμε καί δέν τίς ἐξομολογηθήκαμε, μένουν ἀσυγχώρητες, γιατί δέν φροντίσαμε νά τίς θυμηθοῦμε.
Ἐάν ὅμως ἐνῶ κάναμε κάθε προσπάθεια νά θυμηθοῦμε ὅλες μας τίς ἁμαρτίες, παρόλα αὐτά κάποια ξεχάστηκε, αὐτή συγχωρήθηκε μαζί μέ τίς ἄλλες γιατί ξεχάστηκε χωρίς τή θέλησή μας.
Ἐάν πάλι τή θυμηθοῦμε μετά τήν ἐξομολόγησή μας, ὀφείλουμε νά πᾶμε καί πάλι στόν πνευματικό καί νά τήν ἐξομολογηθοῦμε.

Σχετικά μέ τήν ἐξομολόγηση πρέπει νά ἔχουμε ὑπόψη μας κυρίως τά ἑξῆς :

1.Πρέπει νά γίνεται μέ τή θέλησή μας.

Θά πάω νά ἐξομολογηθῶ ὄχι γιατί κάποιος μέ ἐξαναγκάζει, μέ ὑποχρεώνει, ἀλλά γιατί τό θέλω ἐγώ, προκειμένου νά ἐκθέσω στόν Πνευματικό τίς ἁμαρτίες μου, οἱ ὁποῖες μέ βαραίνουν. Ἔτσι, λοιπόν, δέν θά περιμένω ἀπό τόν ἐξομολόγο νά μέ ἐρωτᾶ. Οὔτε πάλι ἐάν ἔχω σημειώσεις, θά τίς δώσω γραμμένες τίς ἁμαρτίες μου στόν ἐξομολόγο νά τίς διαβάσει. Εἶμαι ὑποχρεωμένος νά τίς πῶ μέ τό δικό μου στόμα.

2.Πρέπει νά εἶναι κατανυκτική.

Αὐτό σημαίνει ὅτι πλησιάζω στήν ἐξομολόγηση μέ κατάνυξη, μέ ταπείνωση καί μέ συντετριμμένη καρδιά. Θά ἔχω στόν νοῦ μου τό παράδειγμα τῆς Πόρνης, τῆς Χαναναίας καί τοῦ Τελώνη.
Αὐτή ἡ κατάνυξη πρέπει νά μέ διακατέχει ἀκόμα καί στήν περίπτωση πού ὁ Πνευματικός μέ ἐλέγχει. Δέν θά πῶ τίποτα, δέν θά θυμώσω, ἀλλά θά δεχθῶ τόν ἔλεγχο μέ χαρά, σάν νά γίνεται ἀπό τόν ἴδιο τόν Θεό. Ὄχι ἁπλά καί μόνο θά τόν δεχθῶ, ἀλλά θά σκύψω τό κεφάλι μου σάν κατάδικος καί θά πέφτουν βροχή τά δάκρυά μου στήν γῆ.

3.Πρέπει νά εἶναι κατηγορητική.

Δηλαδή. Ὅταν ἐξομολογοῦμαι δέν κατηγορῶ τούς ἄλλους, ὅτι ἔγιναν αἰτία γιά νά ἁμαρτήσω, ὅπως ἔκανε ὁ Ἀδάμ γιά τήν Εὔα καί ἡ Εὔα γιά τό φίδι. Θά κατηγορῶ ὡς αἴτιο μόνο τόν ἑαυτό μου καί τήν κακή μου προαίρεση, χωρίς νά μεταβιβάζω τήν εὐθύνη στούς ἄλλους, γιατί τότε πέφτω στό ἁμάρτημα τῆς κατάκρισης.

4.Πρέπει νά εἶναι εὐθεία.

Θά φανερώνουμε τίς ἁμαρτίες πού διαπράξαμε μέ ἀλήθεια καί εὐθύτητα, χωρίς νά προσθέτουμε ἤ νά ἀφαιροῦμε, χωρίς νά λέμε τίς μισές ἁμαρτίες στόν ἕνα Πνευματικό καί τίς μισές στόν ἄλλον, ὅπως κάνουνε μερικοί ἔξυπνοι, οὔτε νά χρησιμοποιοῦμε λόγια τεχνικά, ὥστε νά μικραίνει τό βάρος τῆς ἁμρτίας καί κατά συνέπεια νά λιγοστεύει καί ἡ ἐντροπή.
Νά ἐξομολογούμαστε μέ ἁπλότητα, στά ἴσια, μέ ἀλήθεια καί χωρίς δόλο.Ὁ ἱερός Χρυσόστομος λέγει : «ἐξομολογήσατο καὶ ὁ Ἰούδας εἰπών. Ἥμαρτον παραδοὺς αἷμα ἀθῷον, ἀλλ᾽ οὐκ ἐν εὐθύτητι καρδίας. Τῇ γὰρ φιλαργυρίᾳ συνείχετο». Εἶναι λοιπόν, ἀνώφελη ἡ ἐξομολόγηση ὅταν δέν γίνεται μέ εὐθύτητα καρδιᾶς.

5.Ἡ ἐξομολόγηση πρέπει νά γίνεται χωρίς ντροπή.

Ἡ ντροπή πού νοιώθουμε ὅταν ἐξομολογούμαστε μᾶς δίνει χάρη ἀπό τόν Θεό καί μᾶς δοξάζει. Μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπό τήν ντροπή πού θά νιώσουμε στό φοβερό δικαστήριο τῆς Κρίσεως.
Ἡ ντροπή ὅμως αὐτή εἶναι διαφορετική ἀπό τήν ντροπή πού νιώθουν πολλοί ἄνθρωποι γι᾽ αὐτό καί δέν ἐξομολογοῦνται.
Καί γιατί νά νιώθουμε ντροπή τώρα πού μέ τήν ἐξομολόγηση θά ξεφορτωθοῦμε τήν ἁμαρτία καί δέν νιώθουμε ντροπή ὅταν κάναμε τήν ἁμαρτία;
Ἡ ντροπή αὐτή εἶναι τοῦ διαβόλου, ὁ ὁποῖος ὅταν ἁμαρτάναμε μᾶς ἔδινε θάρρος καί ἀδιαντροπιά, ἐνῶ τώρα μᾶς δίνει φόβο καί ντροπή.
Ὁ Πνευματικός δέν εἶναι οὔτε Ἄγγελος οὔτε κανένας Ἅγιος γιά νά τόν ντρεπόμαστε, ἀλλά εἶναι ἄνθρωπος ὅπως κι ἐμεῖς μέ τά ἴδια πάθη καί τίς ἀδυναμίες, γι' αὐτό ἀκριβῶς καί ὁ Θεός θέσπισε  τό μυστήριο αὐτό νά γίνεται ἀπό ἁμαρτωλό ἄνθρωπο γιά νά μήν ντρεπόμαστε.
Μερικές φορές ὁ διάβολος μᾶς βάζει τήν ἰδέα ὅτι ὁ ἐξομολόγος θά φανερώσει τά ὅσα εἴπαμε στούς ἄλλους. Αὐτό δέν συμβαίνει ποτέ καί ἄν κάποτε συμβεῖ θά δώσει λόγο στόν Θεό ἐνῶ ὁ ἐξομολογούμενος εἶναι ἀθῶος καί οἱ ἁμαρτίες τοῦ συγχωρημένες.
Θά πρέπει νά γνωρίζουμε ὅτι στά πρῶτα χριστιανικά χρόνια οἱ μετανοοῦντες στέκονταν στὴν εἴσοδο τοῦ Ναοῦ καί ἐξομολογοῦνταν τίς ἁμαρτίες τούς σέ ὅλο τό πλῆθος πού ἔμπαινε στόν Ναό.
Ὑποχρεωτικά ἀπαιτεῖται νά κάνουμε κάποια ἐπιλογή. Γιατί ὁπωσδήποτε οἱ ἁμαρτίες μας θά φανερωθοῦν «καὶ τὰ κρυπτὰ φανερὰ γενήσονται».
Ἀπό μᾶς ἐξαρτᾶται ἐάν θά προτιμήσουμε νά τίς φανερώσουμε μόνο στόν Πνευματικό ἐδῶ στήν γῆ, ἤ νά φανερωθοῦν κατά τήν Δευτέρα Παρουσία καί νά γνωστοποιηθοῦν σέ Ἀγγέλους, Ἁγίους καί ἀνθρώπους.
Καί κάτι πολύ σημαντικό: ἄν τίς ποῦμε στόν Πνευματικό θά συγχωρεθοῦν καί θά κληρονομήσουμε τήν οὐράνια Βασιλεία, ἄν γνωστοποιηθοῦν στό φοβερό δικαστήριο, οἱ ἁμαρτίες μας θά εἶναι καταδικαστικές καί θά μᾶς ὁδηγήσουν στήν αἰώνια κόλαση. Ἡ ἐπιλογή ἐπαφίεται στή δική μας κρίση.
Προσοχή ὅμως γιατί καί ἄν ἀκόμα ἐξομολογηθοῦμε ὅλες μας τίς ἁμαρτίες καί κρύψουμε λόγω ντροπῆς μία, νά γνωρίζουμε ὅτι ὄχι μόνο οἱ ἐξομολογημένες ἁμαρτίες μένουν ἀσυγχώρητες, ἀλλά προσθέτουμε καί μία ἀκόμα ἁμαρτία, τήν ἱεροσυλία, γιατί μέ τόν τρόπο αὐτό ἐμπαίζουμε τόν Θεό.. ἄν θέλουμε νά νικήσουμε τόν διάβολο, πού μᾶς φέρνει τήν ντροπή, πρῶτα θά πρέπει νά ἐξομολογηθοῦμε τήν ἁμαρτία γιά τήν ὁποία ντρεπόμαστε.

6.Ἡ ἐξομολόγηση πρέπει νά εἶναι ἀποφασιστική.

Ἐνῶ βρισκόμαστε κάτω ἀπό τό ἐπιτραχήλι τοῦ Πνευματικοῦ, θά πρέπει νά ἔχουμε πάρει ὁριστική ἀπόφαση, ὅτι δέν θά ἐπαναλάβουμε τίς ἴδιες ἁμαρτίες.
Σφάλουν οἱ χριστιανοί ἐκεῖνοι πού ἐξομολογοῦνται ἀπό συνήθεια ἤ γιατί ἔρχεται τό Πάσχα καί τά Χριστούγεννα ἤ ἀκόμα γιατί φοβοῦνται τόν θάνατο.
Ἄλλοι πάλι ἐπειδή θέλουν νά κοινωνήσουν, ἀλλά ἐλέγχονται γιά κάποια ἁμαρτία τους, γιά νά μήν ἐκτεθοῦν στό πρόσωπο τοῦ Ἱερέα προτιμοῦν νά ἐξομολογηθοῦν χωρίς νά μετανοήσουν καί στήν συνέχεια ἐπαναλαμβάνουν τά ἴδια.
Δέν μᾶς ὠφελεῖ σέ τίποτα ἡ ἐξομολόγηση ὅταν ποῦμε «ἥμαρτον» μετανοῶ καί ἐπαναλάβουμε καί πάλι τά ἴδια.
Μετάνοια, λοιπόν, σημαίνει ἀλλάζω τρόπο ζωῆς καί παίρνω τήν σταθερή ἀπόφαση νά μήν ἐπαναλάβω τίς ἴδιες ἁμαρτίες.
Ἡ ἀλήθεια ὅμως εἶναι πώς ὅσο καί ἄν προσπαθήσουμε, ὅσο καί ἄν ἀποφασίσαμε νά μήν ἐπαναλάβουμε τίς ἴδιες ἁμαρτίες, αὐτό θά τό ἐπιτύχουμε μόνο μέ τήν χάρη καί τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, μέσω τῆς προσευχῆς. «Γρηγορεῖτε καὶ προσεύχεσθε, ἵνα μὴ εἰσέλθητε εἰς πειρασμόν».

Τελειώνοντας, ὑπενθυμίζω κάτι πού εἶναι γνωστό σέ ὅλους μας:

•Ὁ Θεός – Πατέρας ὅταν ἔστειλε τόν Πρόδρομο Ἰωάννη νά βαπτίζει, κήρυξε μέ τό στόμα τοῦ Βαπτιστή στούς ἀνθρώπους, λέγοντας «ΜΕΤΑΝΟΕΙΤΕ».
•Ὁ Υἱός – Ἰησοῦς Χριστός, ὅταν φανερώθηκε στόν κόσμο, ἔβαλε σάν ἀρχή τοῦ κηρύγματός του, τόν ἴδιο λόγο: «ΜΕΤΑΝΟΕΙΤΕ».
•Τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὅταν κατέβηκε μέ τήν μορφή τῶν πυρίνων γλωσσῶν, αὐτόν τόν λόγο ἐλάλησε μέ τό στόμα τοῦ ἀποστόλου Πέτρου:  «ΜΕΤΑΝΟΗΣΑΤΕ».
Κοινή καί μοναδική, λοιπόν, εἶναι ἡ διακήρυξη τῆς Ἁγίας Τριάδος πρός ὅλους ἐμᾶς τούς ἁμαρτωλούς: «Μετανοεῖτε, Μετανοεῖτε, Μετανοεῖτε· ἤγγικεν γάρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν».