Κυριακοδρόμιο

«Σταυρὲ τοῦ Χριστοῦ σῶσον ἡμᾶς τῇ δυνάμει σου».

μήνας Σεπτέμβριος, ὁ πρῶτος μήνας τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, εἶναι ἀφι- ερωμένος στόν Σταυρό τοῦ Κυρίου μας. Στίς 14 Σεπτεμβρίου γιορτάζουμε τήν Ὕψωση τοῦ τιμίου Σταυροῦ. Μία Κυριακή πρίν καί μία Κυριακή μετά ἔχουμε τά προεόρτια καί τά μεθέορτα τῆς Ὕψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ. Ἔτσι  ὅλο τό μήνα τό θέμα τοῦ Σταυροῦ κυριαρχεῖ στά ἀναγνώσματα καί στούς ὕμνους τῶν ἀκολουθιῶν.
Ἡ σημερινή Κυριακή, Κυριακή πρίν ἀπό τήν ἑορτή τῆς Ὑψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ, μᾶς προετοιμάζει πνευματικά γιά νά συναι- σθανθοῦμε τό μέγα μυστήριο τῆς σταυρικῆς θυσίας τοῦ Κυρίου μας.
Τό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα μᾶς μεταφέρει σέ μία ἱερή συζήτηση στήν ὁποία, ὁ Κύριος, ἀπεκάλυψε στόν κρυφό μαθητή τοῦ Νικόδημο τό μέγα μυστήριο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Κανείς  ἀπό τούς ἀν- θρώπους, εἶπε, δέν ἔχει ἀνεβεῖ στόν οὐρανό, παρά μόνο ἐγώ πού κατέβηκα ἀπό τόν οὐρανό καί ἔγινα ἄνθρωπος. Κι ἐνῶ τώρα εἶμαι στή γῆ, ἐξακολουθῶ νά εἶμαι καί στόν οὐρανό. Καί ὅπως κάποτε ὁ Μωυσῆς κρέμασε ψηλά τό χάλκινο φίδι γιά νά σώζονται μ᾽ αὐτό οἱ Ἰσραηλίτες ἀπό τά θανατηφόρα δαγκώματα τῶν φιδιῶν τῆς ἐρήμου, ἔτσι, σύμφωνα μέ τό μυστηριῶδες σχέδιο τοῦ Θεοῦ, πρέπει νά ὑψωθῶ κι ἐγώ ψηλά πάνω στόν Σταυρό.
Ποιά ὅμως εἶναι ἡ βαθύτερη σχέση ἀνάμεσα στό γεγονός αὐτό τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μέ τή σταύρωση τοῦ Κυρίου μας;

Ἐκεῖ στήν ἔρημο συνέβαινε κάτι τό συνταρακτικό. Εἶχαν παρουσιαστεῖ φίδια φαρμακερά, που τρύπωναν στίς σκηνές τῶν Ἰσραηλιτῶν καί δάγκωναν ὅσους ἔβρισκαν μπροστά τους. Κι αὐτοί μέ πόνους δυνατούς καί κραυγές ἀπελπιστικές σέ λίγη ὥρα ἔπεφταν νεκροί! Οἱ Ἰσραηλίτες τρομοκρατημένοι ἄρχισαν νά κατα- λαβαίνουν ὅτι τιμωροῦνται γιά τίς πολλές τους ἁμαρτίες. Σκέφτηκαν ὅτι μόνον ὁ Θεός μποροῦσε νά τούς σώσει. Ἔτρεξαν λοιπόν στόν Μωυσῆ κι ἐκεῖνος μέ ὅλη του τήν ψυχή παρακαλοῦσε τόν Θεό νά τούς σώσει. Καί ὁ Θεός, σάν ἀγαθός πατέρας, ἐπειδή εἶδε ὅτι μετανόησε ὁ λαός, ἄκουσε τήν προσευχή τοῦ Μωυσῆ καί τοῦ λέει:
«Φτιάξε ἕνα χάλκινο φίδι καί κρέμασέ το ψηλά σέ ἕνα ξύλο, ὥστε νά  φαίνεται ἀπό παντοῦ. Καί πές στούς Ἰσραηλίτες: Ὅποιον δαγκώσει φίδι, νά κοιτάζει τό χάλκινο αὐτό φίδι καί θά σώζεται ἀπό τόν θάνατο». Τό θανατικό σταμάτησε καί οἱ Ἰσραηλίτες σώθηκαν.

Γιατί ὅμως ὁ Κύριος συσχετίζει τό γεγονός αὐτό μέ τήν δική του σταύρωση;
Τό χάλκινο φίδι τό ὕψωσε ὁ Μωυσῆς καρφωμένο σέ ξύλο. Στό τίμιο ξύλο τοῦ Σταυροῦ ὑψώθηκε κρεμασμένος κι ὁ Χριστός μας. Τά φαρμακερά φίδια σκορποῦσαν τόν θάνατο. Ὁ σατανᾶς, ὁ ὄφις ὁ ἀρχαῖος, μέ τά φαρμακερά τσιμπήματά του νεκρώνει τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου.
Στήν ἔρημο ὁ Μωυσῆς κρέμασε πάνω στό ξύλο ἕνα χάλκινο φίδι, πού ἦταν τό ὁμοίωμα τῶν φαρμακερῶν φιδιῶν. Στό σταυρό κρεμάστηκε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, ὁ Ὁποῖος θεωρήθηκε τό ὁμοίωμα τῆς ἁμαρτίας, καθώς σήκωσε ἐπάνω του ὅλες τίς ἁμαρτίες τοῦ κόσμου.
Στήν ἔρημο οἱ Ἰουδαῖοι κοιτάζοντας τό χάλκινο φίδι διέφυγαν τόν πρόσκαιρο θάνατο, ἐμεῖς οἱ πιστοί ἀτενίζοντας τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ λυτρωνόμαστε ἀπό τή σκλαβιά τῆς ἁμαρτίας, ἀπό τόν αἰώνιο θάνατο καί μποροῦμε ἔτσι νά εἰσέλθουμε ὄχι στή γῆ τῆς ἐπαγγελίας, ἀλλά στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Καί ὅλα αὐτά, γιατί τόσο πολύ ἀγάπησε ὁ Θεός τόν κόσμο, ὥστε παρέδωσε σέ θάνατο τόν μονάκριβο Υἱό του, γιά νά μήν χαθεῖ στόν αἰώνιο θάνατο κανένας ἄν- θρωπος, ἀπό ὅσους θά πιστεύουν σ᾽ Αὐτόν, ἄλλα νά ἔχει ζωή αἰώνια. Ὁ Θεός δέν ἀπέστειλε τόν Υἱό του στό ἁμαρτωλό γένος τῶν ἀνθρώπων γιά νά κατακρίνει καί νά καταδικάσει τό γένος αὐτό, ἀλλά γιά νά σωθεῖ ὁλόκληρος ὁ κόσμος.
Πρίν ἀπό εἴκοσι αἰῶνες ὁ Σταυρός ἦταν ὄργανο ἀτιμωτικῆς τιμωρίας καί φρικτοῦ θανάτου. Οἱ Ρωμαῖοι καταδίκαζαν στήν ποινή τῆς σταυρώσεως τούς πιό μεγάλους ἐγκληματίες. Σήμερα ὁ Σταυρός κυριαρχεῖ σ᾽ ὁλόκληρη τήν ζωή τῶν πιστῶν χρι- στιανῶν, σ᾽ ὁλόκληρη τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας, σάν ὄργανο θυσίας, σωτηρίας, χαρᾶς, ἁγιασμοῦ καί χάριτος.
Ἀπό τότε πού, πάνω στόν Σταυρό, καρφώθηκε καί πέθανε γιά τήν σωτηρία τοῦ κόσμου ὁ ἴδιος ὁ Θεός, ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, τό ὄργανο αὐτό τῆς τιμωρίας ἔγινε ὄργανο σωτηρίας.
Παρ᾽ ὅλα αὐτά ὑπάρχουν καί σήμερα ἄνθρωποι πού ἀρνοῦνται, ἀποστρέφονται καί ἀτιμάζουν τόν Σταυρό.
Οἱ εὐσεβεῖς χριστιανοί κάνουν πολύ συχνά τόν Σταυρό τους: τό πρωί πού σηκώνονται ἀπό τόν ὕπνο, ὅταν φεύγουν ἀπό τό σπίτι τους, ὅταν περνοῦν μπροστά ἀπό ἱερούς Ναούς, ὅταν ἀρχίζουν κάποια ἐργασία, ὅταν τελειώνουν τήν ἐργασία τους, πρίν ἀπό τό φαγητό, μετά τό φάγητό, πρίν πέσουν γιά ὕπνο, ὅταν ἀκούσουν κάποια εὐχάριστη ἤ δυσάρεστη εἴδηση κ.λ.π.
Ὅλοι μας - κληρικοί, μοναχοί καί λαϊκοί - εἴμαστε ἔνοχοι, ἄλλος λίγο ἄλλος πολύ, γιά ἀπρόσεκτη ἤ μηχανική ἤ καί ἀσεβῆ ἐκτέλεση τοῦ σημείου τοῦ Σταυροῦ.
Ὁρισμένοι κινοῦν βιαστικά τό χέρι πάνω στό στῆθος ἤ καί στόν ἀέρα, χωρίς νά ἀκουμποῦν καθόλου τό σῶμα τους, ἄλλοτε σχηματίζοντας τρίγωνο ἤ Χ, καί ἄλλοτε παίζοντας, θαρρεῖς, κιθάρα.
Βαρύς μά ἀληθινός εἶναι ὁ λόγος τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, πού γράφει κάπου, ὅτι ὁ ἴδιος ὁ διάβολος κινεῖ τό χέρι τῶν ἀπρόσεκτων χριστιανῶν, γιά νά χλευάσει τό πανίερο σύμβολο τοῦ τιμίου Σταυροῦ καί γιά νά κολάσει τούς ἴδιους.
Ὑπάρχει καί μιά ἄλλη κατηγορία χριστιανῶν, πού ἀποφεύγουν ἐντελῶς νά κά- νουν τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ, καί μάλιστα δημόσια. Εἶναι ἐκεῖνοι ποῦ ντρέπονται νά ὁμολογήσουν τήν πίστη τους στόν Χριστό καί στόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ. Φοβοῦνται τήν εἰρωνία καί τήν περιφρόνηση τῶν ἀνθρώπων τοῦ κόσμου.
Πῶς ὅμως θά γίνει καί γιά μᾶς φυλακτήριο τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ; Πῶς θά γίνει στά χέρια μᾶς φόβητρο τῶν δαιμόνων;  
Ἡ ἀπάντηση εἶναι:
Ἄν τόν κάνουμε σωστά. Ἄν τόν κάνουμε ὅπως μᾶς παραδίδει καί μᾶς διδάσκει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, μέ πίστη, εὐλάβεια, συναίσθηση, ἱεροπρέπεια καί διάκριση.
Μέ τόν ἑξῆς τρόπο:
Ἀρχικά ἑνώνουμε τά τρία πρῶτα δάκτυλα τοῦ δεξιοῦ χεριοῦ, ὁμολογώντας ἔτσι τήν πίστη μᾶς σέ ἕνα Θεό πού εἶναι ταυτόχρονα καί τρεῖς ὑποστάσεις, τρία πρόσωπα - ὁ Πατήρ, ὁ Υἱός καί τό Ἅγιο Πνεῦμα - ὁμοούσια, ἑνωμένα μεταξύ τους «ἀχωρίστως» καί «ἀδιαιρέτως». Τά ἄλλα δύο δάκτυλα, πού ἀκουμποῦν στήν παλάμη, συμβολίζουν τίς δύο φύσεις, τίς δύο θελήσεις καί τίς δύο ἐνέργειες τοῦ Κυρίου μας, τή θεία καί τήν ἀνθρώπινη. Μ᾽ αὐτόν τόν τρόπο κάνουμε μιά  συμβολική ὁμολογία τῆς Ὀρθοδόξου πίστεώς  μας.
Μετά φέρνουμε τό χέρι στό μέτωπο, φανερώνοντας ἔτσι ὅτι ἀγαποῦμε τόν Θεό μέ ὅλη τήν διάνοιά μας, καί ὅτι ἀφιερώνουμε σ᾽ Αὐτόν ὅλες τίς σκέψεις μας (ἤ ἐπειδή τό κεφάλι εἶναι στογγυλό καί συμβολίζει τόν οὐρανό).
Τό χέρι ἔρχεται κατόπιν στήν κοιλιά. Ἔτσι δηλώνουμε συμβολικά ὅτι προσφέ- ρουμε στόν Κύριο ὅλες τίς ἐπιθυμίες μας καί ὅλα τά συναισθήματά μας (ἤ ὅτι καταδέχθηκε καί σαρκώθηκε στήν κοιλιά τῆς Θεοτόκου).
Τέλος, φέρνουμε τό χέρι στούς ὤμους, πρῶτα στό δεξιό καί μετά στόν ἀριστερό, ὁμολογώντας ἔτσι ὅτι καί κάθε σωματική μας δραστηριότητα ἀνήκει σ' Ἐκεῖνον (ἤ ὅτι τόν, παρακαλοῦμε νά μᾶς συγχωρήσει καί νά μᾶς βάλει στά δεξιά του μέ τούς δι- καίους καί ὄχι στά ἀριστερά του, ὅπου εἶναι οἱ ἁμαρτωλοί).
Ἄς χρησιμοποιοῦμε, ὅσο εἶναι δυνατόν πιό συχνά τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ σωστά, πρός δόξαν τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καί πρός ἁγιασμό μας.

«Σταυρὲ τοῦ Χριστοῦ σῶσον ἡμᾶς τῇ δυνάμει σου».