Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ, ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ
ιά μιά ἀκόμη χρονιά οἱ ὑποψήφιοι τῶν Παννεληνίων ἐξετάσεων, ἀλλά καί οἱ γονεῖς τους βρίσκονται σέ ψυχοσωματική ἐγρήγορση καί πνευματική ἑτοιμότητα. Ἄγχος, ἀγωνία, εὐγενής ἅμιλλα, στόχος καί ἐπιδίωξη γιά μιά θέση στά Ἀνώτατα καί Ἀνώτερα Ἐκπαιδευτικά Ἱδρύματα.
«Ὁ γιός μου, διηγεῖται μιά μητέρα, διαβάζει, γιά νά δώσει πανελλήνιες. Ἔχει πολύ ἄγχος. Ὁ ἀδερφός του ἄλλαξε δωμάτιο, γιά νά μήν τόν ἐνοχλεῖ. Ἔχει βάλει ὑψηλούς στόχους καί ἀγχώνεται, γιατί ἀνησυχεῖ ὅτι δέν θά τά καταφέρει. Λέει ὅτι δέν τοῦ φτάνει ὁ χρόνος καί ὅτι δέν μπορεῖ νά συγκεντρωθεῖ. Εἶναι καλός μαθητής, ἀλλά ἀνησυχεῖ μήπως ξεχάσει αὐτά πού διαβάζει. Τό βράδυ ἀργεῖ νά κοιμηθεῖ. Δέν τρώει καλά. Πῆρα ἄδεια ἀπό τήν δουλειά μου, γιά νά εἶμαι σπίτι καί νά τόν βοηθάω ὅσο μπορῶ. Τί μπορῶ νά κάνω, γιά νά μήν ἀγχώνεται τόσο πολύ;»
«Σέ λίγες ἡμέρες ξεκινᾶνε οἱ ἐξετάσεις καί ἔχω πολύ ἄγχος, λέει μιά μαθήτρια τῆς Γ´ Λυκείου. Ὅσο περνάει ὁ καιρός, νιώθω ὅτι τό ἄγχος μου θά εἶναι τόσο μεγάλο πού δέν θά καταφέρω τίποτα καί σκέφτομαι ὅτι δέν θά πάω νά γράψω. Οἱ γονεῖς μου μέ πιέζουν. Μοῦ λένε ὅτι πρέπει νά δια βάζω περισσότερο, ὅτι ἔχω ἱκανότητες καί ὅτι μπορῶ νά κάνω πολλά περισσότερα ἀπό αὐτά πού καταφέρνω ὡς τώρα. Ἐγώ ὅμως ἀγχώνομαι περισσότερο καί δέν μπορῶ νά τό ἐλέγξω. Τί νά κάνω;»
Καθώς πλησιάζει ἡ ἡμέρα τῶν πανελλαδικῶν ἐξετάσεων,ἡ ἀγωνία τῶν γονέων καί τῶν μαθητῶν κορυφώνεται καί τό ἄγχος τους αὐξάνει .
Τό μεγαλύτερο μέρος τῆς ἀγωνίας τῶν γονέων ἑστιάζεται στό ἄγχος πού ἐκφράζουν τά παιδιά τους καί στό τί μποροῦν νά κάνουν οἱ ἴδιοι, γιά νά διευκολύνουν τά παιδιά τους σ᾽ αὐτή τήν διαδικασία.
Ἕνα μεγάλο ποσοστό τῶν ἐφήβων ἐκφράζουν ἄγχος γιά τίς ἐξε τάσεις, ἔχουν ἀνάγκη νά μιλήσουν μέ κάποιον γι᾽ αὐτά πού νιώθουν καί ρωτοῦν τί νά κάνουν, γιά νά νιώσουν καλύτερα καί νά μπορέσουν νά ἀποδώσουν στίς ἐξετάσεις.
Τό ἄγχος εἶναι φυσιολογικό καί δημιουργικό, βέβαια μέχρι κάποιο βαθμό. Μᾶς κινητοποιεῖ σέ δύσκολες καί προκλητικές φάσεις τῆς ζωῆς, ὥστε νά καταβάλουμε τό μέγιστο τῶν προσπαθειῶν μας, προκειμένου νά ἐπιτύχουμε τόν στόχο μας.
Ὡστόσο τό ἄγχος γίνεται ἐπικίνδυνο καί μπορεῖ νά κάνει κακό, ὅταν εἶναι ἀνεξέλεγκτο. Τότε:
- περιορίζει τήν πραγματική ἱκανότητα γιά ἐπίδοση καί
- προκαλεῖ δυσφορία.
Εἶναι σημαντικό νά μπορεῖ κανείς νά ἀναγνωρίσει πότε τό ἄγχος ξεπερνᾶ τά ἐπίπεδα στά ὁποία μπορεῖ νά εἶναι βοηθητικό.
Τό ἄγχος τῶν ἐξετάσεων συνήθως συνδέεται μέ τόν φόβο πού νιώθει ὁ μαθητής, μήπως ἀπογοητεύσει τούς γονεῖς του ἤ ματαιωθοῦν οἱ προσδοκίες πού ἔχει ἀπό τόν ἑαυτό του. Κινητοποιεῖται ἀπό ἀρνητικές σκέψεις, ἐνισχύεται μέσα ἀπό αὐτές καί τελικά, μπορεῖ νά ἀκινητοποιηθεῖ καί νά ἐγκαταλείψει τὴν προσπάθειά του. Ἐπίσης σέ ὁρισμένες περιπτώσεις, ἐξαιτίας τῶν ἀρνητικῶν σκέψεων πού κάνει, ὅταν ἀγχώνεται, ἄθελά του συμπεριφέρεται σάν νά εἶναι σίγουρος ὅτι θά ἀποτύχει, μέ πιθανό ἀπο τέλεσμα τήν πραγματική ἀποτυχία, παρά τίς ἱκανότητές του.
Ἡ περίοδος τῶν ἐξετάσεων ἀποτελεῖ τήν κατ᾽ ἐξοχήν περίοδο ἔντο νου ἄγχους καί γιά ὅλη τήν οἰκογένεια. Τό γεγονός ὅτι μερικές ἡμέρες μέσα στό καλοκαίρι ἀξιολογεῖται ἡ μόρφωση τῶν παιδιῶν,μετά ἀπό 12 χρόνια συνεχοῦς μάθησης, ἀλλά καί προσδιορίζεται τόσο καθοριστικά τό μέλλον τους,μεταδίδει στούς ὑποψηφίους ἕνα πρόσθετο αἴσθημα στρές καί ἐσωτερικῆς ἀναστάτωσης.
Τά συμπτώματα πού ἐμφανίζουν τά παιδιά ἐκεῖνες τίς ἡμέρες εἶναι πολλά καί ποικίλα καθώς τό ἄγχος ἐκδηλώνεται ψυχοσωματικά. Τά παιδιά καταλαμβάνονται πολύ συχνά ἀπό κρίσεις πανικοῦ, κοιλιακά ἄλγη, ἐφιδρώσεις, δερματικά ἐξανθήματα, πονοκεφάλους, ἀλλά καί διαταραχές διατροφῆς (ἀνορεξία ἤ λαιμαργία). Ἐκτός αὐτῶν, οἱ μαθητές – ἀκριβῶς λόγω τῆς πίεσης πού ἀσκοῦν στό πνεῦμα τους προκειμένου νά ἐπεξεργα στοῦν καί νά ἀφομοιώσουν μεγάλο ὄγκο ὕλης σέ μικρό χρονικό διάστημα – ἀδυνατοῦν κάποιες στιγμές νά συγκεντρωθοῦν. Πολύ συχνά, δέ, πα ρουσιάζουν καί μειωμένη ἀπόδοση, παρά τό πολύωρο καί κοπιαστικό διάβασμα.
Ὅλα αὐτά δέν πρέπει νά προκαλοῦν ἀνησυχία στό οἰκογενειακό περιβάλλον, ἀλλά θά πρέπει νά ἀντιμετωπίζονται σάν λογική συνέπεια τῆς μεγάλης πίεσης τῶν ἡμερῶν. Οἱ γονεῖς, πρῶτοι ἀπ᾽ ὅλους, θά πρέπει νά συμπαρασταθοῦν στά παιδιά καί νά τούς παρέχουν ψυχολογική ὑπο στήριξη. Εἶναι πολύ σημαντικό νά συνειδητοποιήσουν ὅτι δέν θά πρέπει νά μεταδίδουν τίς προσδοκίες τους στά παιδιά. Καλό θά εἶναι νά τά ἐνθαρ ρύνουν, χωρίς νά τά πιέζουν καί νά βρίσκονται διακριτικά δίπλα τους.
Παράλληλα, θά πρέπει νά φροντίζουν γιά τόν σωστό ἐξαερισμό καί τήν καθαριότητα τοῦ δωματίου στό ὁποῖο μελετοῦν καθώς ὁ κατάλληλος χῶρος τά προδιαθέτει γιά σωστό διάβασμα. Ἐπίσης, καλό θά εἶναι σέ ὅλη τήν διάρκεια τῶν ἐξετάσεων νά προσέχουν τήν διατροφή τῶν παιδιῶν καί νά ἑτοιμάζουν ἐλαφρά καί πλούσια σέ βιταμίνες γεύματα. Ἄν τέλοςκρίνουν ὅτι ἡ βοήθεια ἑνός εἰδικοῦ εἶναι ἀπαραίτητη, δέν πρέπει νά διστά ζουν.
Σεβαστοί γονεῖς:
- Δῶστε θάρρος καί ὄχι πίεση.
- Ἐνισχύστε τήν προσπάθεια χωρίς κριτική.
- Δημιουργεῖστε γιά τό παιδί σας περιβάλλον κατάλληλο γιά μελέτη.
- Συμβουλευθεῖτε εἰδικούς ἄν αἰσθάνεστε ὅτι τό χρειάζεστε.
- Οἱ ἐξετάσεις εἶναι σημαντικές, ἀλλά δέν ἀποτελοῦν τήν μοναδική ὁδό γιά τήν μελλοντική ἐπιτυχία καί εὐτυχία.
Ὁ κύριος σκοπός τῆς ἐκπαίδευσης εἶναι νά βοηθήσει τούς νέους ἀν θρώπους νά μαθαίνουν νά ἀνταποκρίνονται μέ ἐπιτυχία στίς συνεχῶς με ταβαλλόμενες κοινωνικοπολιτικές καί οἰκονομικές συνθῆκες.
Ἑπομένως, ὁ στόχος τῶν γονέων καί τῶν ἐκπαιδευτικῶν εἶναι νά βοηθήσουν τούς μαθητές νά ἀγαπήσουν τήν μάθηση καί νά δημιουργήσουν τίς κατάλληλες συνθῆκες καί στήν δύσκολη στιγμή τῶν ἐξετάσεων πού θά ἐπιτρέψουν στό παιδί νά συνεχίσει καί μετά ἀπ᾽ αὐτές νά θέλει νά μαθαίνει.
Ἀγαπητοί μαθητές.
Κατά τήν περίοδο τῆς μελέτης σας:
- Ὀργανῶστε τήν ὕλη σας.
- Μήν ἀφήνετε τήν ἐπανάληψη γιά τήν τελευταία στιγμή.
- Ἀποφύγετε νά ξενυχτᾶτε πρίν τίς ἐξετάσεις.
- Φροντίστε τόν ἑαυτό σας.
- Φροντίστε τόν ὕπνο καί τήν διατροφή σας.
- Συζητεῖστε μέ τήν οἰκογένειά σας τούς τρόπους πού θά διευκολύνουν τήν μελέτη σας.
- Κάντε εὐχάριστα διαλείμματα. Τό νυχθημερόν διάβασμα δέν βοηθᾶ σέ τίποτα.
- Γιά τήν ἡμέρα τῶν ἐξετάσεων:
Προετοιμαστεῖτε πρακτικά: (ξυπνῆστε νωρίς, φᾶτε πρωινό, πάρτε τά ἀπαραίτητα γιά τήν ἐξέταση, φτάστε ἔγκαιρα στόν τόπο τῆς ἐξέτασης).
Πρίν μπεῖτε στήν αἴθουσα:
Μήν διαβάζετε μέχρι,πρίν περάσετε τήν πόρτα τῆς αἴθουσας. Δέν εἶναι πρόβλημα ἄν δέν μπορεῖτε νά ἀνακαλέσετε στήν μνήμη σας κάποιο τμῆμα τῆς ὕλης πρίν καθίσετε στό θρανίο. Ὅ,τι ἔχετε μάθει, ὄχι μόνο κατά τήν διάρκεια τοῦ χρόνου, ἀλλά καί κατά τήν διάρκεια ὅλων τῶν σχολικῶν σας χρόνων, θά "βγεῖ"τήν στιγμή πού πρέπει.
Ὅταν σᾶς δοθοῦν τά θέματα:
- Κοιτάξτε τά θέματα, συγκεντρωθεῖτε καί χαλαρῶστε.
- Ἀναπνέετε ἤρεμα.
- Διαβάστε προσεκτικά τίς ἐρωτήσεις καί ὀργανῶστε τόν χρόνο σας.
- Ξεκινῆστε ἀπό τά θέματα πού γνωρίζετε καλύτερα.
- Χρησιμοποιεῖστε πρόχειρο γιά νά ὀργανώσετε τίς σκέψεις σας.
- Κρατεῖστε πρόχειρες σημειώσεις, τίς ὁποῖες θά "συμβουλεύεστε" κατά τήν ἀνάπτυξη κάθε θέματος ξεχωριστά.
- Ἄν κολλήσετε σέ μία ἐρώτηση, προχωρῆστε στήν ἑπόμενη.
- Ἀφῆστε χρόνο γιά νά ξαναδιαβάσετε τίς ἀπαντήσεις σας.
Σέ κάθε περίπτωση μήν ξεχνᾶτε ὅτι:
Ἡ ἐπιτυχία στίς πανελλαδικές ἐξετάσεις εἶναι μόνο μία ἀπό τίς προσφερόμενες "λύσεις" στήν ζωή ἑνός νέου ἀνθρώπου. Τό μυαλό λειτουργεῖ ἀφαιρετικά. Ἔτσι, ὅλες οἱ ἀπαντήσεις στά θέματα δέν θά ἔρθουν μέ τήν πρώτη ματιά, ἀλλά σιγάσιγά ... ὅταν τίς "ἀναζητήσετε".
Ὅταν οἱ ἐξετάσεις θά τελειώσουν.
Τότε μπορεῖτε νά ξεκουραστεῖτε! Νά θυμᾶστε ὅμως, ὅτι:Ἡ ζωή συνεχίζεται καί μετά τίς ἐξετάσεις. Μία ἀποτυχία, μικρή ἤ μεγάλη, δέν εἶναι τό τέλος τοῦ κόσμου, ἀκόμα κι ἄν φαίνεται ἔτσι. Θά ὑπάρξουν πολλές εὐκαιρίες γιά νά δοκιμαστεῖτε καί νά πετύχετε στούς μελλοντικούς σας στόχους.
Ἀπό ἐμᾶς ἔχετε τίς ὁλόθερμες εὐχές μας, μέ τίς πρεσβεῖες τῶν ἁγίων Νεομαρτύρων Ἀργυρίου, Ἀκυλίνας καί Κυράννας, ἀλλά καί τίς εὐλογίες τοῦ Θεοῦ γιά:
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ