ποιος αναλογιστεί τα λόγια του Κυρίου μας, “ει θέλεις τέλειος είναι, ύπαγε, πώλησον σου τα υπάρχοντα και δως πτωχοίς” (Ματθ.) ή “πάντα όσα έχεις πώλησον, και διάδος πτωχοίς, και έξεις θησαυρόν εν ουρανώ και δεύρο, ακολούθει μοι” (Λουκά) εκείνος πιστεύει και πείθεται ότι η φτώχια ανεβάζει τον άνθρωπο στην τελειότητα. Πείθεται ότι ο μεν πτωχός γίνεται τέλειος στην αρετή, ο δε πλούσιος μένει πάντοτε ατελής στα κατορθώματα της αρετής. Πράγματι βλέπουμε ότι ο πλούσιος εύκολα πέφτει σε εκείνα τα αμαρτήματα στα οποία πολύ δύσκολα πέφτει ο φτωχός: Η ποικιλία των φαγητών, το πλήθος των ποτών. Η σωματική ανάπαυση ανάβουν φλογερές σαρκικές επιθυμίες. Αντίθετα η ξηροφαγία, η έλλειψη ποτών και οι σωματικοί κόποι μαραίνουν την φλόγα των σαρκικών επιθυμιών. Έτσι ο φτωχός δύσκολα γίνεται ασελγής.
Ο πλούσιος εύκολα γίνεται υπερήφανος (κολακείες – έπαινοι). Ο εξευτελισμός και η περιφρόνηση των φτωχών βυθίζουν την ψυχή στο βάθος της ταπεινώσεως, .
Η καρδιά του πλουσίου έχει πολλούς δεσμούς: Χρήματα, κτήματα, πολύτιμους λίθους κλπ. Όσα περισσότερα έχει τόσο πιο δεμένος είναι. Του φτωχού η καρδιά δεν έχει κανένα δεσμό. Γι αυτό ο μεν πλούσιος πολύ δύσκολα προσφέρει την καρδιά του στον Θεό με όλη του την ψυχή. Έτσι λοιπόν και ο Κύριός μας είπε στον άνθρωπο που τον ρώτησε: “Ει θέλεις τέλειος είναι, ύπαγε, πώλησόν σου τα υπάρχοντα και δος πτωχοίς” κλπ. Δηλαδή γίνε πτωχός… Αλλά θα πει κάποιος: Ο Θεός έκανε και τον πλούσιο και τον φτωχό. Πώς λοιπόν αφού είναι πατέρας όλων και θέλει όλοι να σωθούν όμως “ακολούθει μοι”… τον Κύριό μας και Θεό μας μοίρασε άνισα τα αγαθά του και δεν τους έκανε όλους ή πλούσιους ή φτωχούς;
Ο άνθρωπος είναι ζώο κοινωνικό. Έχει ανάγκη από τη βοήθεια των άλλων ανθρώπων. Εάν ήταν όλοι ή πλούσιοι ή φτωχοί ούτε γιατρό θα βρίσκαμε για την αρρώστια μας, ούτε τεχνίτη, ούτε, ούτε για να μπορεί να υπηρετεί τις ανάγκες μας. Οι άνθρωποι θα απομακρύνονταν μεταξύ τους, θα έσβηνε η αγάπη και εύκολα θα καταστρέφονταν το ανθρώπινο γένος.
Η ανισότητα της διανομής ενώνει τους ανθρώπους. Ο φτωχός εργάζεται στον πλούσιο για την αμοιβή. Ο πλούσιος είναι αναγκασμένος να καλέσει σε βοήθειά του τον φτωχό. Έτσι δημιουργούνται συνοικισμοί, χωριά και πόλεις. Έτσι ο μεν πλούσιος μπορεί να σωθεί με την ελεημοσύνη, ο δε φτωχός με την ταπεινοφροσύνη και την υπομονή. (Μιλάμε στην κυριολεξία για πλούσιους και φτωχούς).
Αλλά θα μου πείτε: Ο πλούτος δημιουργεί, όπως ακούσαμε, πολλά εμπόδια στην κατόρθωση της αρετής. Ο πλούτος αυτός καθ’ εαυτόν ούτε καλός είναι ούτε κακός. Γίνεται καλός ή κακός από την θέλησή μας όπως και η γλώσσα μας: Με τη γλώσσα μας κάνουμε πολλά καλά. Συμβουλεύουμε, προσευχόμαστε, δοξολογούμε τον Θεό κλπ. Με την ίδια όμως γλώσσα κάνουμε φοβερά αμαρτήματα. Βρίζουμε, κατακρίνουμε, προτρέπουμε στην παρανομία, συκοφαντούμε, κλπ.
Χρησιμοποιούμε λοιπόν την γλώσσα όπως θέλουμε: Και στην αρετή και στην αμαρτία. Το ίδιο γίνεται και με τον πλούτο: Το παν εξαρτάται όχι από την δύναμη του πλούτου αλλά από την θέληση του ανθρώπου.
Μπορεί όμως να πει κάποιος: Ο πλούτος όμως εξασθενεί τις δυνάμεις της θελήσεως που είναι αναγκαίες για την κατόρθωση της αρετής. Ναι, πράγματι αλήθεια! Γι αυτό είπε ο Κύριος: “Αμήν λέγω υμίν, οι πλούσιοι δυσκόλως εισελεύσετε εις την Βασιλεία των Ουρανών”.
Ναι είναι αλήθεια ότι ο πλούτος εξασθενεί τις δυνάμεις της θελήσεως. Όπου όμως λείπει η δύναμη της φύσεως εκεί λάμπει το κράτος της χάριτος: “Η γαρ δύναμίς μου”, είπε ο Θεός στον Απόστολο Παύλο, “εν ασθενεία τελειούται” (Β΄ Κορ.)
Ο Θεός ο οποίος γνωρίζει τους πειρασμούς του πλουσίου όταν δει ότι αυτός έχει καλή προαίρεση, θέλει να χρησιμοποιήσει τον πλούτο του με σοφρωσύνη δίνει σ’ αυτό πλούσια τη χάρη του, με την οποιά αυτός νικάει τους πειρασμούς του πλούτου. Γι αυτό στην απορία των μαθητών και όσων άκουσαν πόσο δύσκολο είναι το έργο της σωτηρίας των πλουσίων ο Κύριος είπε: “Τα αδύνατα παρά ανθρώποις δυνατά παρά τω Θεώ εστί”. Εμείς όμως για να μην αμφιβάλουμε για όλα αυτά και θεωρούμε υπεύθυνο το Θεό, ότι δηλ. δεν τα έκανε όλα “καλά λίαν” ας ακούσουμε παραδείγματα από τις Άγιες Γραφές που μας προβάλει ο ίδιος ο Θεός για να μας βοηθήσει: Να δύο πλούσιοι διεστραμμένοι και κακοί:
1)Ο Αβράμ φιλόξενος, φιλοδίκαιος, υπάκουος στον Θεό μέχρι σημείου να θυσιάσει τον γιό του
2)Ο Ιώβ. Ο ίδιος ο Θεός λέγει για τον Ιώβ: “Και ην ο άνθρωπος εκείνος αληθινός, άμεμπτος, δίκαιος, θεοσεβής, απερχόμενος από παντός πονηρού πράγματος”: Προσέσχες, είπε στο διάβολο, τη διανοία σου κατά του παιδός μου Ιώβ; ότι ουκ έστι κατ’ αυτόν επί της γης. Και ο Ιωβ στη γυναίκα του: “Διατί ομίλησες όπως μια άφρων γυνή;" Όταν του είπε να βλασφημήσει!
Υπέρπλουτος και πανευτυχής. Ευγενής, με αλήθεια, καθαρότητα, δικαιοσύνη, ευσέβεια, αποχή από κάθε πονηρό έργο!
Πώς έγιναν σ’ αυτούς τα αδύνατα δυνατά; Είδε ο Θεός την αγαθή προαίρεση της ψυχής του και έδωσε σ’ αυτούς την δύναμη της χάριτός του, με την οποία ενισχύθηκαν τόσο πολύ στο καλό.
Ο πλούτος λοιπόν ούτε σώζει ούτε κολάζει. Η χρήση του όμως η καλή σώζει και η κακή κολάζει. Πάλι η φτώχια ούτε καλή είναι ούτε κακή αλλά η καλή χρήση της φτώχιας φέρνει αρετή και η κακή κατακρημνίζει στην αμαρτία!
Ας προχωρήσουμε όμως ένα βήμα ακόμη:
Στην προς Ρωμαίους επιστολή του ο Απόστολος Παύλος λέγει: Η αγάπη είναι το πλήρωμα (η εκπλήρωση, η τήρηση) όλου του Νόμου. Άλλος αγαπά λίγο και άλλος πολύ κατά τον λόγο του Κυρίου που είπε για την αμαρτωλή γυναίκα στον Σίμωνα τον Φαρισαίο “ότι της χάρισε (συγχώρεσε) τις πολλές αμαρτίες της “ότι ηγάπησε πολύ”.
Από αυτό το παράδειγμα φαίνεται ότι ο βαθμός της τελειότητος στην πνευματική ζωή είναι ανάλογος (proportional) με το μέτρο της αγάπης. Και όπως ο ζωγράφος όταν ζωγραφίζει μία εικόνα βάζει μπροστά του το πρωτότυπο έτσι και ο εραστής της τελιότητος πρέπει να έχει μπροστά του το υπερτέλειο όλων των αρετών πρωτότυπο τον Σωτήρα του Κόσμου, τον Ιησού, προσπαθώντας να μιμηθεί τις πράξεις και να ακολουθήσει τα ίχνη Του.
Πρέπει λοιπόν όποιος επιθυμεί το καλό αυτό έργο να γίνει πράος και ταπεινός στην καρδιά, υπάκουος στα προστάγματα του Θεού, ανεξίκακος στις συκοφαντίες, στις ύβρεις υπομονετικός, άκακος…
Ένας τέτοιος άνθρωπος προσεύχεται, αγρυπνεί, κάνει μετάνοιες, αναγνώσεις ιερών βιβλίων, μετανοεί για τα σφάλματά του, εξομολογείται, κοινωνεί.
Έτσι λοιπόν αδελφοί μου και εμείς: Με την χάρη του Θεού ας αποστρεφόμαστε κάθε κακία, ας μη μολύνουμε την ψυχή μας με τον ρύπο της αμαρτίας, ας φυλάγουμε τις εντολές του Θεού με όσο μεγαλύτερη ακρίβεια μπορούμε και τότε η πόρτα του Ουρανού θα είναι ανοικτή γι αυτούς που αγωνίζονται:“Εν εκείνη τη ημέρα οι δίκαιοι θα ευφρανθούν την αιώνια ευφροσύνη." Εκεί στον οίκο του Κυρίου, όπου ακατάπαυστα προσφέρονται οι προσευχές των Αγίων. Λέγει ο Κύριος για όσους αγωνίζονται τον καλό αγώνα:"Εισάξω αυτούς εις το όρος το άγιον μου και ευφράνω αυτούς εν τω οίκω της προσευχής μου”.
Αλλοίμονο όμως για τους δυστυχέστατους πονηρούς και άνομους και αμαρτωλούς και αμετανόητους!(Κυρίως…)Αυτοί θα είναι μακριά από τη χαρά, μακριά από τη θεία δόξα, μακριά από τον Θεό.“Απόστητε απ’ εμού”, λέγει ο Θεός, “πάντες οι εργαζόμενοι την αναομίαν” (Ψαλμ.) (Απομακρυνθείτε…)
Είθε, μακάρι, ο Κύριος του Ελέους, ο Κύριος και Θεός μας, με τους οικτιρμούς του Μονογενούς Υιού του Κυρίου μας Ιησού Χριστού να μας λυτρώσει και σώσει και αποτρέψει της φοβερής και ελεεινής αποστάσεως αυτής, της αποστάσεως από τον Θεό Πατέρα και τον Κύριό μας Ιησού Χριστό και το Άγιον Πνεύμα, Αμήν.