«Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, παράγων ὁ Ἰησοῦς, εἶδεν ἄνθρωπον τυφλόν ἐκ γενετῆς».
ό θαῦμα τῆς θεραπείας τοῦ ἐκ γενετῆς τυφλοῦ καί οἱ ἀνακρίσεις πού ἀκολούθησαν ἀπό τούς Γραμματεῖς καί τούς Φαρισαίους, Ἀγαπητοί μου, θέτουν ἕνα σοβαρό πρόβλημα, πού δέν ἀφορᾶ μονάχα ἐκείνη τήν ἐποχή, ἀλλά καί τήν δική μας, καθώς ἐπίσης, καί τίς ἐπερχόμενες ἐποχές.
Τό πρόβλημα εἶναι τό ἑξῆς:
Δίπλα στόν ἐκ γενετῆς τυφλό, πού γιάτρεψε ὁ Χριστός καί ἄρχισε νά βλέπει, ὑπάρχει ἕνα πλῆθος ἀνθρώπων πού ἔχουν μάτια, μά τά κλείνουν γιά νά μήν ἰδοῦν τό φῶς καί τήν ἀλήθεια. Αὐτοί οἱ ἄνθρωποι ἄν δέν θελήσουν νά ἀνοίξουν, μόνοι τους, τά μάτια τους στό φῶς, ἄς γνωρίζουν καλά πώς δέν πρόκειται νά βρεθεῖ κανείς πού θά μπορέσει νά τούς γιατρέψει.
Ἡ σημερινή Εὐαγγελική περικοπή μᾶς δίνει τήν εὐκαιρία νά κάνουμε μερικές χρήσιμες σκέψεις γύρω ἀπό τά μάτια, τήν ὅραση καί τό φῶς.
Ὑπάρχουν μάτια τοῦ σώματος καί μάτια τοῦ πνεύματος. Ὑπάρχει ἡ αἰσθητική ὅραση, ὑπάρχει καί ἡ πνευματική ὅραση. Ὑπάρχει τό ὑλικό φῶς, πού βλέπουμε μέ τά μάτια τοῦ σώματος, ὑπάρχει καί τό πνευματικό φῶς, πού βλέπουμε μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς. Θά πρέπει ὅμως νά ἀναφέρουμε ὅτι ὑπάρχει μεγάλη διαφορά ἀνάμεσα στά σωματικά καί στά πνευματικά μάτια. Καί ἀκόμη πώς ἔχουν μεγάλη συγγένεια μεταξύ τους. Καί τό σπουδαιότερο, τό ἕνα πληρώνει ἀκριβά τά σφάλματα τοῦ ἄλλου ἤ ἀπολαμβάνει τά ἀγαθά τῆς καλῆς ἐργασίας τοῦ ἄλλου.
Γι᾽ αὐτό ἀκριβῶς οἱ ἀρχαῖοι ἠθικοί φιλόσοφοι, οἱ προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, μᾶς τονίζουν τήν μεγάλη προσοχή πού πρέπει νά ἔχει ὁ ἄνθρωπος στά μάτια του.
Σύμφωνα μέ τόν λόγο τοῦ Κυρίου μας, οἱ ὀφθαλμοί τοῦ ἀνθρώπου εἶναι «οἱ δύο λύχνοι τοῦ σώματος». Ὅμως, ἐκεῖ πού εἶναι λύχνοι καί φωστῆρες, ἐκεῖ, ἄν δέν προσέξει κανείς, γίνονται κλέφτες τῆς ἁμαρτίας.
Γίνονται δύο μακρυά πλοκάμια, πού ἡ πονηρή ψυχή τά ἁπλώνει, σάν χταπόδι, γιά νά ἀγκαλιάσει ἀπό μακρυά ὅ,τι τῆς ἀρέσει. Εἶναι πολλές φορές τά μάτια, σάν δύο ἀσώματα χέρια, ὅπως λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος, μέ τά ὁποῖα ἡ ψυχή μας ἀγγίζει ἀπό πολύ μακρυά ὅ,τι ἀγαπάει. Ἔτσι, ὅ,τι δέν μπορεῖ νά τό πιάσει μέ τά σωματικά της χέρια, τό πιάνει μέ τά ἀσώματα χέρια, δηλαδή τό ἀπολαμβάνει μέ τά μάτια.
Τά μάτια ἔχουν τόση δύναμη πού μποροῦν νά ὁδηγήσουν στήν ἀπώλεια καί τήν ψυχή καί τό σῶμα. Γι᾽ αὐτό ἀκριβῶς ἡ Ἁγία Γραφή τονίζει, πώς ἡ ὅραση πρέπει νά βρίσκεται στόν ὀρθό δρόμο. Νά ἀφήνει νά περνοῦν ἀπό τίς πύλες τῶν ματιῶν μόνο τά πνευματικά κάλλη καί νά ἐμποδίζει ἤ νά ἀποστρέφεται κάθε τι πού θά μᾶς ὁδηγήσει στόν πνευματικό θάνατο.
Κλασσικό, συγχρόνως ὅμως καί τραγικό, παράδειγμα γιά ὅσους ἀμφισβητοῦν τά λεγόμενα ἀποτελεῖ ὁ προφήτης Δαβίδ, ὁ ὁποῖος ἀπό τά ἀνάκτορά του εἶδε τή Βηρσαβεέ, τήν γυναίκα ἑνός ἀνώτερου ἀξιωματικοῦ, νά λούζεται. Ὁ Δαβίδ στέλνει τόν ἄνδρα της στήν πρώτη γραμμή τοῦ πολέμου, καί πέφτει ἔτσι στό διπλό ἁμάρτημα, τοῦ φόνου καί τῆς μοιχείας.
Ἡ ἀλήθεια ὅμως εἶναι, πώς ὅλοι κινδυνεύουμε τό ἴδιο ἀπό τίς ἄφραχτες πύλες τῶν ματιῶν μας. Μακάρι νά ἀποφεύγαμε νά βλέπουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ὅ,τι εἶναι ἐπικίνδυνο νά μᾶς βλάψει καί νά μᾶς ὁδηγήσει, χωρίς νά τό ὑποψιαζόμαστε, στήν ἁμαρτία.
Ὅλοι οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας μέσα στά συγγράμματά τους φωνάζουν δυνατά: «Κλεῖστε τίς πύλες, τά μάτια σας, γιά νά μήν εἰσέλθει μέσα σας ὁ θάνατος πού καραδοκεῖ».
Κατά τήν γνώμη τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος, εἶναι ἐγωισμός καί παγίδα τοῦ διαβόλου νά νομίζουμε πώς εἴμαστε πιό δυνατοί ἀπό τόν προφήτη Δαβίδ γιά νά μήν φοβόμαστε τούς πειρασμούς.
Τά μάτια μας πρέπει νά μεταφέρουν ὅλα ὅσα βλέπουν ἀπό τήν σωματική στήν πνευματική ὅραση. Ἀλλά γιά νά περάσουμε στήν πνευματική ὅραση καί νά μήν διατρέχουμε τούς κινδύνους τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ πνευματικοῦ θανάτου πρέπει νά βλέπουμε ὄχι μέ τό ὑλικό φῶς, ἀλλά μέ τό πνευματικό.
Ὁ ἥλιος, τό πνευματικό φῶς, πού θά μᾶς ἐξασφαλίσει τήν πνευματική ὅραση, εἶναι ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης. Ἐκεῖνος πού εἶπε: «ἐγὼ εἰμὶ τὸ φῶς τοῦ κόσμου». Ἀπό τό φῶς αὐτό πρέπει νά παρακαλοῦμε νά γεμίζει τά σκοτάδια μας ὁ Θεός, ὅπως ἀκριβῶς μέ πολλή ταπείνωση παρακαλοῦσε νύχτα μέρα ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς: «Κύριε, φώτισόν μου τό σκότος! Φώτισόν μου τό σκότος!».
Μ᾽ αὐτό τό φῶς τά μάτια μας θά βλέπουν καί δέν θά εἶναι τυφλά, ὅπως συμβαίνει νά εἶναι σήμερα τῶν περισσοτέρων ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι ἐνῶ ἔχουν μάτια, δέν βλέπουν, καί βαδίζουν ἀπό τόν δρόμο τῆς ἁμαρτίας πρός τόν θάνατο.
Χρειάζεται νά βλέπουμε μέ περισσότερους στεναγμούς μέ περισσότερα δάκρυα καί μέ περισσότερες μετάνοιες, τίς ἁμαρτίες μας. Συγχρόνως ὅμως νά παρακαλοῦμε μαζί μέ τόν προφήτη Δαβίδ: «Κύριε, φώτισον τοὺς ὀφθαλμούς μου, μήποτε ὑπνώσω εἰς θάνατον…».
Ἡ Καινή Διαθήκη ἀναφέρει σέ πολλά σημεῖα τούς «σκανδαλιζόμενους» ὀφθαλμούς, τούς «πονηρούς», τούς «ἁπλούς», τούς «σκοτεινούς», τούς ὀφθαλμούς πού χρειάζονται «κολλύριο», ἤ πού πρέπει νά «βγοῦν», γιά νά μήν σκανδαλίζουν τόν ἄνθρωπο. Αὐτό τό τελευταῖο φαίνεται πολύ βαρύ γιά τόν σημερινό ἄνθρωπο. Ἀλλά ἡ ὑπερβολή αὐτή μπῆκε γιά νά φανερώσει τήν ἀλήθεια πού περιέχει ἡ διδασκαλία τοῦ Κυρίου: «εἰ δὲ ὁ ὀφθαλμὸς σου ὁ δεξιὸς σκανδαλίζει σε, ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦ· συμφέρει γὰρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν μελῶν σου καὶ μὴ ὅλον τὸ σῶμα σου βληθῇ εἰς γέενναν».
Καί εἶναι πράγματι προτιμότερο νά βγάλει κανείς ἐδῶ στήν γῆ ἀκόμη καί στήν πραγματικότητα τό μάτι του, παρά νά τόν βγάλει τό μάτι του ἀπό τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί νά τόν βάλει στήν αἰώνια κόλαση.
Ἴσως κάποιοι μιλήσουν καί ποῦν πώς ὅλα αὐτά εἶναι ὑπερβολικά αὐστηρά, καί ὅτι εἶναι γιά τά μοναστήρια καί τούς μοναχούς καί ὄχι γιά τούς χριστιανούς τοῦ κόσμου.
Ἡ ἀλήθεια ὅμως εἶναι πώς ὅλοι μας κινδυνεύουμε τό ἴδιο ἀπό τίς ἄφραχτες πύλες τῶν ματιῶν μας καί περισσότερο ἐμεῖς πού βρισκόμαστε μέσα στόν κόσμο.
Μακάρι νά ἀποφεύγαμε νά βλέπουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ὅ,τι εἶναι ἐπικίνδυνο νά μᾶς βλάψει καί νά μᾶς ὁδηγήσει, χωρίς νά τό ὑποψιαζόμαστε, στήν ἁμαρτία.
Ἔτσι, Ἀγαπητοί μου, ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, πού θά βλέπει τόν ἀγώνα μας γιά πνευματική καθαρότητα, θά μᾶς ἀξιώσει νά δεχθοῦμε τό πνευματικό φῶς καί νά περάσουμε ἀπό τήν ὑλική καί σωματική ὅραση στήν πνευματική ὅραση.