σο καί ἄν ἀκούγεται παράξενα καί παράδοξα, καί ἄν μεταξύ Ἐπανομῆς καί νήσου Χίου «χάσμα μέγα ἐστηρικται» τό ἀχανές πέλαγος, ἡ δύναμη τῆς πίστεως καί ἡ χάρη τοῦ Νεομάρτυρος ἁγίου Ἀργυρίου τοῦ Ἐπανομίτου, σάν πνευματικός συνδετικός κρίκος, συνέδεσε τά διεστῶτα καί ἔφερε πολύ κοντά ἀνθρώπους, πού ἔζησαν σέ διαφορετικό τόπο καί χρόνο.
Ὁ ἅγιος Ἀργύριος (1788-1806) ἔζησε στήν Ἐπανομή. Ὁ ὅσιος Νικηφόρος (1750-1821) ἔζησε στήν Χίο. Εἶναι δύο σύγχρονοι Ἅγιοι ἔστω καί ἄν μικρότερος στήν ἡλικία ὁ ἅγιος Ἀργύριος, προηγήθηκε στό Μαρτύριο. Ὁ ὅσιος Νικηφόρος ἦταν πολύ εὐαίσθητος πρός τούς Νεομάρτυρες, τούς ὁποίους καί ἐνίσχυε στό Μαρτύριο. Συνέθεσε Χαιρετισμούς, Ὕμνους, Ἰδιόμελα καί Ἀσματικές Ἀκολουθίες. Σύμφωνα μέ τήν μαρτυρία τοῦ Ἱερομονάχου π. Πορφυρίου Σιμωνοπετρίτη, τό ὕφος καί τό λεξιλόγιο τῆς πρώτης Ἀκολουθίας τοῦ ἁγίου Ἀργυρίου ἔχει πολλά κοινά γνωρίσματα μέ τίς ἄλλες Ἀσματικές Ἀκολουθίες πού συνέγραψε ὁ ὅσιος Νικηφόρος, γεγονός πού ὁδηγεῖ στό συμπέρασμα, ὅτι καί ἡ Ἀκολουθία τοῦ ἁγίου Ἀργυρίου μάλλον εἶναι ἔργο τοῦ ὁσίου Νικηφόρου.
Πολύ γρήγορα μετά τό μαρτύριό του ὁ νεαρός Ἀργύριος καταξιώθηκε στήν συνείδηση καί στήν ψυχή τῶν Ἐπανομιτῶν καθώς καί τῶν Θεσσαλονικέων χριστιανῶν ὡς Νεομάρτυρας. Αὐτό ἄλλωστε ἀποδεικνύεται καί ἀπό τήν ἤδη ὑπάρχουσα εἰκόνα τοῦ Ἁγίου, πού βρίσκεται στά Βημόθυρα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ 
Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου μέ χρονολογία 1853. Ἀρχικά ὁ ἑορτασμός τοῦ Ἁγίου περιοριζόταν στήν τέλεση τῆς θείας Λειτουργίας μέ ἐπιφυλακτικότητα «διά τόν φόβον τῶν Ἀγαρηνῶν», μέχρι καί τό ἔτος 1898. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὑπῆρχε κάποια Ἀκολουθία γιά τήν ὁποία δέν γίνεται λόγος πουθενά. Ὑστερα ἀπό φιρμάνι τῆς Πύλης (1899) ἀπαγορεύτηκε ὁ ἑορτασμός τοῦ Ἁγίου μέχρι καί τό ἔτος 1909. Ἀπό τό ἔτος 1909 μέχρι καί τό 1930 ἄν καί εἶχε λήξει ἡ ἀπαγόρευση τοῦ ἑορτασμοῦ τοῦ Ἁγίου, λόγω τῆς μεταβατικῆς καταστάσεως, συνεχίστηκε ὁ μή ἑορτασμός του.
Τήν 1η Ἰουλίου 1869 εἶδε τό φῶς τῆς ζωῆς στήν περιοχή τοῦ ἁγίου Λουκᾶ Λιβαδιῶν Χίου ὁ κατά κόσμον Ἀργύριος Βαγιᾶνος, τοῦ Κωνσταντίνου καί τῆς Ἀργυρώς.
Ὁ νεαρός Ἀργύριος δωρεοδέκτης τοῦ ἁγίου Πνεύματος, μέ «πνεῦμα σοφίας», ἦταν προορισμένος ἀπό τόν Θεόν νά ἀναδειχθεῖ σκεῦος ἐκλογῆς καί νά γίνει μέγας «παιδαγωγός εἰς Χριστόν». Σίγουρα ὁ νεαρός Ἀργύριος θά εἶχε ἀκούσει καί θά εὐλαβεῖτο τόν ἅγιο Ἀργύριο τόν Ἐπανομίτη ἐφόσον ἦταν μεταγενέστερος τοῦ ὁσίου Νικηφόρου καί μάλλον θά ἦταν καί γνώστης τῆς Ἀκολουθίας ἄν σκεφθοῦμε ὅτι τό ὄνομά του καθώς καί τό ὄνομα τῆς μητέρας του ταυτιζόταν μέ τό ὄνομα τοῦ ἁγίου Ἀργυρίου. Ἀργότερα κείρεται μικρόσχημος μοναχός καί μετονομάζεται Ἄνθιμος. Τό 1910 χειροτονεῖται Πρεσβύτερος. Τό 1911 μεταβαίνει στό Ἅγιο Ὄρος, ὅπου οἱ Ἁγιορεῖτες μοναχοί τοῦ ἐπιφύλαξαν πολλές τιμές καί τοῦ προσέφεραν πολλά καί πλούσια δῶρα.
Ἴσως ἀνάμεσα στά δῶρα πού δέχτηκε ἀπό τούς Ἁγιορεῖτες νά ὑπῆρχαν καί εὐλογίες ἀπό ἱερά Λείψανα, ἀνάμεσα στά ὁποῖα μπορεῖ νά ἦταν καί τοῦ ἁγίου Ἀργυρίου τοῦ Ἐπανομίτου. Πιθανῶς καί ὁ ἴδιος νά τούς πρόσφερε ὡς εὐλογία τήν Ἀκολουθία τοῦ ἁγίου Ἀργυρίου τήν ὁποία θά εἶχε μαζί του ἴσως γιά προσωπική χρήση.
Ὅταν ἐπέστρεψε στήν Χίο τοποθετήθηκε ὡς ἐφημέριος στό Λεπροκομεῖο. Ὁραματίζεται τήν ἵδρυση Μονῆς, γιά νά στεγάσει πρόσφυγες καλόγριες προερχόμενες ἀπό τήν Μικρά Ἀσία. Καί προχωρεῖ στήν πραγμάτωση τῶν ὁραματισμῶν του. Ὑψώνει τόν μεγαλοπρεπή Ἱερό Παρθενώνα τῆς Παναγίας Βοηθείας Χίου. Ἀπό τότε ἐγκαταστάθηκε στήν Μονή μέ πλήρη ἀφοσίωση στήν Παναγία.
Στήν ἱερά Μονή τῆς Παναγίας Βοηθείας εἶχε γιά προσωπική του χρήση Λειψανοθήκη μέ τά ἑξῆς τεμάχια ἱερῶν Λειψάνων: Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος – Ἀργυροῦ Νεομάρτυρος - Γρηγορίου - Εἰρήνης - Μακαρίου – Παρθενίου - Πατέρων Νέας Μονῆς – Τίμιο Ξύλο. Ἡ Λειψανοθήκη αὐτή ἐμφανίστηκε καί παραχωρήθηκε, γιά προσκύνημα τῶν πιστῶν, μετά τήν κοίμησή του.
Ἄν τό τεμάχιο τοῦ ἱεροῦ Λειψάνου δέν τό προμηθεύτηκε ὁ ἅγιος Ἄνθιμος ἀπό τό Ἅγιο Ὄρος, τήν κατοχή του δικαιολογεῖ καί τό γεγονός, ὅτι μετά τό 1925 φεύγοντας ἀπό τήν Ἐπανομή οἱ αὐτάδελφοι Ἱερομόναχοι Πέτρος καί Νήφων Ἀστυφίδη καθώς καί οἱ Ἐπανομήτισσες μοναχές Ματρώνα καί Μαριάμ Μπρέντα, ἐπιστρέφουν στήν Χίο κομίζοντας καί τήν Κάρα τοῦ ἁγίου Ἀργυρίου. Φυσικό, λοιπόν, θά ἦταν νά προσφέρουν τεμάχιο ἱεροῦ Λειψάνου καί στόν Γέροντά τους Ἱερομόναχο Ἄνθιμο Βαγιᾶνο.
Τό 1930 ὅταν ἀντιπροσωπεία Ἐπανομιτῶν ἐπισκέφθηκαν τήν ἱερά μόνη Βατοπεδίου Ἁγίου Ὅρους προκειμένου νά φέρει τήν τιμία Ζώνη τῆς Παναγίας στήν Ἐπανομή, λόγω κάποιας ἐπιδημίας, οἱ Βατοπεδινοί Πατέρες τούς ἔδωσαν ὡς εὐλογία τήν Ἀκολουθία τοῦ ἁγίου Ἀργυρίου, πού βρισκόταν στό ἀρχεῖο τῆς Μονῆς. Αὐτή ἡ Ἀκολουθία ἐκδόθηκε καί κυκλοφόρησε γιά πρώτη φορά τό 1933.
Στήν πλοκή τῶν γεγονότων πού δικαιολογοῦν τήν πνευματική σχέση μεταξύ Ἐπανομῆς καί Χίου καθώς ἐπίσης καί τήν ὕπαρξη τεμαχίου ἱεροῦ Λειψάνου στήν ἱερά Μόνη Παναγίας Βοηθείας, παρουσιάζονται καί δύο ἀδέλφια ἀπό τήν Χίο, ὁ Στέφανος καί ὁ Νικόλαος Ἀστυφίδης, οἱ ὁποῖοι ἀργά ἀλλά σταθερά μυοῦνται στην πνευματική καθοδήγηση τοῦ γέροντά τους π. Ἀνθίμου Βαγιάνου, τοῦ μετέπειτα Ἁγίου.
Σέ ἡλικία 18 χρόνων ἀναχωροῦν γιά τό Ἅγιο Ὄρος. Δέκα χρόνια ἀργότερα χειροτονοῦνται Πρρεσβύτεροι καί ὡς Ἱερομόναχοι μέ τό ὄνομα Πέτρος καί Νήφων ἀντίστοιχα ἔρχονται στήν Ἐπανομή προκειμένου νά ἐξυπηρετήσουν ἐφημεριακά τό παράρτημα τῶν Γ.Ο.Χ. Ἐπανομῆς.
Κατά τήν θητεία τους στήν Ἐπανομή τούς δόθηκε ἡ τιμία Κάρα τοῦ ἁγίου Ἀργυρίου ἀπό τίς μοναχές Ματρώνα καί Μαριάμ, οἱ ὁποῖες ἀνῆκαν στήν οἰκογένεια Μπρέντα (Μπρεντοῦδες) καί ἡ ὁποία εἶχε τήν τιμία Κάρα ὑπό τήν κατοχή της (;). Ἡ παρουσία τους στήν Ἐπανομή δικαιολογεῖ καί τήν ὕπαρξη τοποθεσίας, πού διατηρεῖται μέχρι καί σήμερα, μέ τό ὄνομα «Ἀη-Σίδωρος». Ἡ τοποθεσία αὐτή εἶναι ἀφιερωμένη στόν ἅγιο Ἰσίδωρο τόν Χίου, ὅπου σίγουρα ἐκεῖ θά εἶχαν ἐγκαταστήσει κάποιο προσκυνητάρι ἤ ἐξωκλήσι τοῦ Ἁγίου.
Ἡ δράση τους ὑπέρ τοῦ Πατρίου ἑορτολογίου θά τούς στοιχίσει καί θά ἐπιφέρει σειρά διωγμῶν εἰς βάρος τους.
Μετά τά θλιβερά γεγονότα στήν Ἐπανομή μεταξύ Παλαιοημερολογιτῶν καί Νεοημερολιγιτῶν τά δύο ἀδέλφια Πέτρος καί Νήφων καθώς καί οἱ μοναχές Ματρώνα καί Μαριάμ ἐγκαταλείπουν τήν Ἐπανομή καί ἐγκαταβιοῦν στήν Χίο, παίρνοντας μαζί τους καί τήν Κάρα τοῦ ἁγίου Ἀργυρίου. Ἀργότερα ἐγκαθίστανται στήν Ἀθήνα. Οἱ δύο μοναχές μονάζουν στήν Παλαιοημερολογίτικη Μονή τοῦ ἁγίου Μηνᾶ στήν Ἀνθοῦσα Ἀττικῆς, ὅπου φυλασσόταν καί ἡ Κάρα τοῦ ἁγίου Ἀργυρίου. Οἱ αὐταδελφοι Πέτρος καί Νήφων ἐξυπηρετοῦν τούς Ναούς τῶν Γ.Ο.Χ. ἁγίου Ἀνδρέα Περιστερίου καί Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος στήν Κυψέλη.
Τό 1951 ὁ Ἱερομόναχος Πέτρος ἀναχωρεῖ γιά τήν Ἀμερική καί τό 1962 ἐκλέγεται Μητροπολίτης τῆς Ἀστόριας. Τό 1986 συμμετεῖχε στήν ἐκλογή τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν τῶν Γ.Ο.Χ. Χρυσοστόμου. Ἡ σχέση τους αὐτή δικαιολογεῖ καί τήν φύλαξη ἱεροῦ Λειψάνου τοῦ ἁγίου Ἀργυρίου στήν Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν τῶν Γ.Ο.Χ.
Ὁ μετέπειτα Μητροπολίτης Ἀμερικῆς τῶν Γ.Ο.Χ. Παῦλος μετέφερε τήν τιμία Κάρα τοῦ ἁγίου Ἀργυρίου ἀπό τήν ἱερά Μονή ἁγίου Μηνᾶ Ἀνθούσας στήν Νέα Ὑόρκη, ὅπου καί φυλάσσεται.
Χαῖρε ἔνδοξε Μάρτυς Χριστῷ γενναίως ἐν σταδίῳ κηρύξας.
Ἀγαρηνῶν συντρίψας μανίαν καὶ τῶν δαιμόνων σκοτομανίαν.
Χαῖρε ὑποδούλου λαοῦ τὴν πίστην ἐνισχύσας.
Χαῖρε Ἀργύριε τὴν ὁδὸν πρὸς οὐρανὸν ὑποδείξας.
Χαῖρε Μάρτυς Ἀργύριε ἔνδοξε.
